Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

закалат
ёки
arra 
деб аталган
ва уни бериш тасдиқловчи (конфирматив) характерга эга бўлган (arra
confirmatoria).
Кейинчалик закалат бериш бошқа маъно касб этди –
arra poenitentalis
.
Arra poenitentalisда закалат берган тараф шартномани бажаришдан бош 
тортса, бунда у закалатдан маҳрум бўлган. Айни пайтда, закалат олган
контрагент шартномани бажаришдан бош тортиш коррелятив ҳуқуқи 
вужудга келди, у ҳолда контрагент олинган закалатни 2 баравар 
миқдорда қайтариши шарт бўлган. Закалат ҳажми аввалгидек кам миқдорда 
бўлмаганлиги сабабли закалатнинг берилиши ва қабул қилиб олиниши
шартномани бажармаганлик учун жарима сифатида қўлланилиши билан бир 
вақтнинг ўзида шартнома ҳақиқатан ҳам бажарилишини таъминлаш 
воситаси сифатида хизмат қилган. Шартнома бажарилганда закалат асосий 
тўлов суммасига бирлаштирилган. 
Кредиторнинг қарздор томонидан шахсий таъминланиши.
Stipulatio poenae.
Stipulatio poenae ёки шартнома пули тўғрисидаги 
стипуляция кредитор томонидан қарздор қарзини ўз вақтида бермаган 
пайтда қўлланилган. Бу стипуляциялар 2 усулда:
in continenti
ва
ex 
intervallo
ўрнатилган. Асосий мажбурият билан бир вақтда тузилган 
стипуляция in continenti альтернатив стипуляция шаклида тузилган: duae
res inobligatione, una in solutione. Альтернативалардан бирини бажариш
мушкулроқ бўлганлиги сабабли кредитор қарздор енгилрок престацияни 

---

167 
бажаришига ишонч ҳосил қилган. Stipulatio poenae ex intervallo шаклида 
тузилса, асосий мажбурият бажарилмаган ҳолда уни бажариш шарти 
қўйилган. Stipulatio poenae тузиш оқибати шартнома мажбуриятини
таъминлаш бўлган. 
Кредиторни 
қарздор 
томонидан