Узбекистон республикаси олий ва урта

2.6. Hosilni yigish sharoiti. 

Yigish  davrida  ob-xavo,  terim  ishlarining  texnikasi  va  bu  davrni  utkazish 

muddati donning sifati va holatiga ta`sir qiladi, natijada don massasining saqlanishini 

ta`minlaydigan tadbirlarni utkazish kerak bo`ladi. 

Hosilni  yigib-terib  olish  bir  fazali  yoki  ajratilgan  holda  bulishi  mumkin.  Bir 

fazali yigim paytida o`simlikni urib olish va donini ajratish bir vaktning uzida amalga 

oshiriladi. 

2.7. Donni yigimdan sunggi dastlabki davrda saqlash sharoiti. 

---

 

14 

Don daladan yigib olingandan sung fakat uning bir qismigina qabul punktlariga 

etkaziladi.  Donning  ko`p  miqdori  esa  jamoat  yoki  shirkat  xo`jaligi  omborlarida 

dastlabki  saqlash  boskichini  utadi.  Aloxida  don  turkumlari  uchun  bu  boskich  bir 

necha  soat  va  sutkadan  bir  oy  yoki  undan  ko`prok  muddatga  chuzilishi  mumkin. 

Bunday  xollarda  donning  zararkunanda  va  kanalar  bilan  zararlanishi,  nokulay  ob-

xavo sharoitida esa namlanishi kuzatiladi. Donning namlanishi esa uning kukarishiga, 

mikroorganizmlarning rivojlanishiga va uz-uzidan kizish holatlariga olib keladi. 

YAngi  don  hosilini  oldingi  yil  saqlanishi  natijasida  kolib  ketgan  organik 

koldiklar (barglar, somon va x.k.)dan tozalanmagan ochik dala maydonlarida saqlash 

tufayli zararkunandalar bilan zararlanishi mumkin. 

Agar  bunday  don  uz  vaktida  parvarish  qilib,  oldi  olinmasa,  uning  namlanishi 

va  uz-uzidan  kizish  holati  yuzaga  keladi.  Bu  jarayonlar  yangi  yigib  olingan  donda 

juda  tez  boshlanadi.  Qabul  qilish  korxonasiga  donning  kizigan  holatda  etkazilishiga 

davlat standart talablari bo`yicha yul kuyilmaydi. 

Donni  tashish  paytida  har  uning  sifati  pasayishi  (zararkunandalar  bilan 

zararlanishi, ifloslanishi, namlanishi, mikroorganizmlar rivoji va sh.u.) mumkin. 

SHunday qilib, saqlashda don holati, boshqacha suz bilan aytganda uning sifati 

va ma`lum bir maqsadga muljallanganligi ma`lum darajada yigimdan keyingi saqlash 

sharoitiga boglik.