Узбекистон республикаси олий ва урта

2.3. Saqlashga qabul qilinadigan donning tarkibi va xossalariga ta`sir 

qiladigan omillar. 

Don  etishtirishda  uning  sifatini  hamda  don  massasining    fizik  va    fiziologik  

xossalarini  aniklaydigan  omillar :donning navi ;o`simlikning rivojlanish va donning 

shakllanish sharoiti ;hosilni yigish  sharoiti;  hosilni  yigib olgandan sunggi dastlabki 

davrdagi saqlash va qabul qilish korxonalariga tashish sharoiti. 

 

2.4. Donning naviga nisbatan uziga xosligi. 

-Donning naviga nisbatan uziga xosligi. 

YAngi  hosil  don  massasining  sifati  va  xossalariga  uning  navi  bilan  birga 

urug`ning ekish sifati har ta`sir qiladi. 

---

 

13 

Navdan  boglik  holda  don  massasidagi  bushlik,  hamda  okuvchanlik 

xususiyatlari  o`zgarishi  mumkin.  SHuningdek,  don  massasining  tarkibi  va  xossalari 

urug`ning  ekish  sifati  -  kukarish  energiyasi,  aralashmalar  miqdori  va  tarkibi,  hamda 

bakterial va zamburug` kasalliklaridan har boglik. ekish standarti normalariga kat`iy 

rioya qilish tulakon hosil olishga imkon beradi. 

Don 

va 

urug`ning 

har 

bir 

navi,ko`pgina 

boshqa 

xususiyatlari 

(hosildorlik,vegetatsion 

davrning 

uzayishligi, 

kasallarga 

chalinishga, 

zararkunandalarga  qarshi  chidamliligi  va  xokazo)  dan  boshqa  har  (kaysiki  qishloq 

xo`jaligida hisobga olinadi) turli iste`molbop belgilarga ega. Binobarin, turli bugdoy 

navlari  turlicha  unboplik  va  nonboplik  sifatlarini  namoyon  qiladi;  makkajuxorining 

ko`pgina  navlari  va  gibridlari  erkin  aks  ettirilgan  texnologik  va  emboplik  xossalari 

bilan ajralib turadi; arpa navlari pivo kaynatish sifati bo`yicha bir-biridan fark qiladi; 

kanop urug`ining turli navlari turli sifatli moy miqdorini uzida saqlaydi; kungabokar 

navlari  har  tarkibidagi  moy  miqdori  bo`yicha  bir-biridan  fark  qiladi;  suli,  arpa, 

gurunch, tarik donlari navininng u yoki bu xilidan yorma olinganda, ular iste`molbop 

xossalari bilan fark qilishadi. 

Bularning  barchasi  donni  qabul  qilish  va  qayta  ishlash  korxonalarida  don 

partiyalarini  naviga  karab  va  keyingi  foydalanilishi  bo`yicha  aloxida  joylashtirish 

zaruriyati mavjudligiga olib keladi.