Узбекистон республикаси олий ва урта

Saqlashda sochiluvchan va kumaloklangan omixta em kimyoviy tarkibining 

o`zgarishi 

Omixta em 

Saqlash 

muddati, 

sutka 

Miqdori: 

Kislotaviy-

lik, 

daraja 

xul pro- 

tein,% 

yog`, 

% 

ammiak, 

mg% 

karotin, 

mg/kg 

Sochiluvchan 

 

Kumaloklangan 

0 

140 

0 

140 

22,7 

20,3 

22,6 

20,5 

4,1 

3,2 

4,0 

3,4 

8,2 

25,8 

8,0 

25,7 

10,2 

2,8 

10,0 

2,4 

3,2 

6,0 

3,2 

6,0 

 

Omixta  emni  kuruk  omborlarda  saqlashda  em  va  uning  tarkibiga  kiruvchi 

komponentlarning fizikaviy xossalarini, ularda kechadigan jarayonlarni hisobga olib, 

ularning  namligi,  retsepti  va  haroratidan  boglik  ravishda  uyum  balandligi  2,5...4  m 

bulishi kerak. 

Sochiluvchan  va  kumaloklangan  omixta  emni  turli  kesim  va  balandlikdagi 

siloslarda kiska muddatga saqlash mumkin. Birok bu sharoitda saqlanayotgan omixta 

emlar  tez  va  oson  jipslashuvini  nazarda  tutmok  kerak.  Binobarin  Negrebov  G.  va 

Kirillova  V.  larning  ma`lumotlariga  ko`ra,  ulchamlari  4,5x4,5  m,  balandligi  11,8  m 

bo`lgan ichkarigi temirbeton siloslarga joylashtirilgan omixta em 12...20 sutka ichida 

jipslasha boshlagan. 

Koplarga  joylashtirilgan  omixta  em  har  kuruk  omborda  xuddi  unni  saqlagan 

singari  shtabellarga  taxlab  saqlanadi.  Bunda  shtabeldagi  katorlarning  soni  yilning 

issik paytlarida (harorat 10o S dan yuqori bo`lganda) 10...12 ta, sovuk vaktlarda esa 

13...14 tagacha bulishi mumkin. 

Saqlashda omixta em holati sistematik ravishda kuzatib borilishi kerak. Bunda 

saqlagich  va  mahsulotning  harorati  ulchanadi.  Mahsulot  namligi  va  titrlash 

kislotaviyligi aniklanadi. Don zaxirasi zararkunandalari bor-yukligi aniklanadi. 

Saqlashda omixta emning kam chidamliligi tufayli undagi ko`pgina ozukabop 

moddalar  va  xususiyatlari  (karotin,  antibiotiklar,  vitaminlar  va  boshqa  organik 

moddalar  xususiyatlari)ning  o`zgarishi  ishlab  chiqarish  rivojining  dastlabki 

paytlaridayok omixta em chidamliligini oshirish choralarini topish zaruriyatini takozo 

kilgan.  SHunday  tadbirlardan  biri  omixta  em  va  aloxida  komponentlari  tarkibiga 

stabilizatorlar rolini bajaradigan maxsus moddalar qushilishidir. 

Omixta  emni  konservalashning  yangi  usuli  emni  va  ut  unini  sozlangan  gazli 

(azot, karbonat angidrid, uglerod oksidlari bo`lgan) muxitda saqlashdan iboratdir. 

---

 

86 

Bu  punktda  bayon  qilingan  ma`lumotlar  shuni  ko`rsatadiki,  omixta  em  va 

uning tashkiliy qismlari kam chidamli mahsulotlar bo`lib hisoblanadi. 

Davlat standartlarida ko`rsatilgan saqlash muddatlari asosan omixta em ishlab 

chikarilgan vaktdan boshlab bir-ikki oyni tashkil qiladi.