Узбекистон Республикаси Олий ва урта махсус таълим вазирлиги. Тошкент Архитектура-курилиш институти Курулишни бошкариш факультети

Молиялаштириш манбаларининг номи
2019 йил учун прогноз
	Капитал қўйилмалар, жами	112 251
	шу жумладан:
1.	Марказлаштирилган инвестициялар:	41 641
1.1.	Бюджет маблағлари	3 960
1.2.	Қуйидагиларга йўналтирилган маблағлар:	7 701
	шу жумладан:
1.2.1.	ерларнинг мелиоратив ҳолатини яхшилаш	353
1.2.2.	автомобил йўлларини ривожлантириш	1 961
1.2.3.	таълим ва тиббиёт муассасаларининг моддий-техник базасини ривожлантириш	4 043
1.2.4.	ичимлик суви таъминотини яхшилаш	1 101
1.2.5.	Орол бўйи минтақасини ривожлантириш	243
1.3.	Ўзбекистон Республикаси Реконструктсия ва тараққиёт фонди (сўмдаги эквивалент)	7 702
1.4.	Ўзбекистон Республикасининг давлат кафолати остидаги хорижий инвестициялар ва кредитлар (сўмда эквивалент)	22 278
2.	Марказлаштирилмаган инвестициялар:	70 610
2.1.	Корхоналарнинг маблағлари, шу жумладан корхоналар тасарруфида бўлган солиқлар	18 222
2.2.	Тижорат банкларидан кредитлар ва бошқа қарз маблағлари	17 193
	шу жумладан, арзон турар жойларни қуриш учун имтиёзли кредитлар	4 485
2.3.	Тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар ва кредитлар (сўмда эквивалент)	34 213
2.4.	Арзон уйларни қуриш учун ажратилган аҳоли маблағлари	983

* 2019 йил учун прогноз кўрсаткичларини ишлаб чиқишда 1 АҚШ доллари эквиваленти 8.300 сўмга тенг.
2-жадвал
2019 йилда ижтимоий, уй-жой, муҳандислик ва транспорт инфратузилмасини жорий қилиш (ишга тушириш) бўйича
ПРОГНОЗ

Кўрсаткичлар номи	Ўлчов бирлиги	2019 йил учун прогноз
Арзон турар жойларни фойдаланишга топшириш, жами	минг кв. м.	2 210,8
шу жумладан:
қишлоқ жойларида намунавий лойиҳалар бўйича	минг кв. м.	765,5
арзон кўп хонадонли уй-жой	минг кв. м.	1 445,3
олий таълим муассасаларининг ишга тушириш	ўқув уъринлари	18 780
	уъринлар жами	4 370
Олимпия захиралари ихтисослаштирилган мактаб-интернатларнинг объектларини ишга тушириш	уъринлар жами	1 050
болалар мусиқа ва санъат мактабларини ишга тушириш	объект	12
ётоқ ҳажми ва амбулатория-поли клиника муассасалари	ётоқлар сони	8 498
	манзил. сменада	11 048
умумтаълим мактабларини ишга тушириш	ўқув уъринлари	88 246
мактабгача таълим муассасаларини ишга тушириш	уъринлар	61 010
Автомобил йўллари	км	290,5
Сув таъминоти тармоқлари	км	2 053,5

2.3 Лойиҳаларни бошқаришни амалда
қўллаш тенденциялари
Лойиҳа бошқаруви амалиётидаги ўзгариш лойиҳаларни бошқариш усуллари қўлланиладиган бошқарув объектлари доирасини кенгайтириш ва лойиҳаларнинг ўзига хос хусусиятларини ва уларни амалга ошириш усулларини ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган ёки янги усуллар ва воситалардан фойдаланиш билан боғлиқдир.
Лойиҳани бошқариш усуллари нафақат йирик комплекс лойиҳалар, қурилиш ва муҳандислик, дизайнга асосланган ишлаб чиқариш, юқори рақобатбардош, юқори технологияли ишлаб чиқариш каби анъанавий соҳаларда, балки корхона фаолиятини ривожлантириш, оммавий бозорда ижодий лойиҳаларни бошқариш учун деярли барча соҳаларда қўлланилади. оммавий ахборот воситалари, сиёсий ва ижтимоий лойиҳалар.
Лойиҳани бошқариш усулларидан фойдаланиш катта компанияларнинг имтиёзларидан воз кечди, ўрта ва кичик бизнес ҳам ушбу ёндашувлардан фойдаланишга ва мутахассисларни тайёрлашга киришди.
Давлат ҳокимияти органлари томонидан лойиҳаларни бошқаришга қизиқиш ортмоқда. Лойиҳага ёъналтирилган усуллар алоҳида лойиҳаларни бошқаришда ва мақсадли дастурлар даражасида қўлланилади. Давлат секторида амалга оширилаётган лойиҳалар ва дастурлар бир қатор хусусиятларга эга бўлиб, бу анъанавий лойиҳаларни бошқариш усулларини такомиллаштириш ва мослаштиришни назарда тутади.
Бутун дунёдаги бир қатор мамлакатларда ҳукумат ва давлат органлари лойиҳаларни бошқариш методологиясида давлатнинг самарали ривожланишини таъминлашнинг муҳим воситаси ва миллий лойиҳа бошқаруви имкониятларини шакллантиришини эълон қилишди.
Амалда намоён бўладиган муҳим тенденция лойиҳа менежерининг ролини ўзгартиришдир. Бунинг сабаби шундаки, лойиҳа бошқаруви объекти сифатида тушунтириш янада мураккаблашади.
Сўнгги йилларда мақсадларни белгилаш ёндашувлари ва лойиҳа муваффақияти мезонларини шакллантириш сезиларли даражада ўзгарди. Агар 1990-йилларнинг ўрталарида лойиҳаларнинг аксарияти лойиҳа доирасида яратилган маҳсулот (активлар, тизим) учун талаблар сифатида шакллантирилган бўлса ва муваффақият белгиларга мувофиқ, "вақт бўйича, бюджет ичида, спетсификатсия асосида" шакллантирилган бўлса, бугунги кунда ташкилотлар стратегик бизнес мақсадларига эришиш ва лойиҳанинг барча иштирокчиларининг манфаатларини инобатга олган ҳолда, лойиҳа мақсадлари ва муваффақият белгиларини боғлашга интилади. Натижада, лойиҳаларнинг миқёси ва вақт чегаралари ўзгармайди, балки лойиҳа менежерининг роли, менежернинг ваколати ва лойиҳани амалга оширишни ташкил қилиш учун унинг мажбуриятлари ва талаблари ҳам ўзгаради. Мисол учун, лойиҳа мақсадлари ва муваффақият белгиларини компаниянинг бизнес мақсадларига эришиш билан боғлиқ кўрсаткичлар билан белгилаш лойиҳа муддатини активлар операциялари босқичига ўзгартиради ва лойиҳага иштирокчиларни нафақат активни яратиш билан, балки унинг фаолиятини ҳам ўз ичига олади.
Бироқ, компаниядаги стратегик ва лойиҳаларни бошқаришни фақатгина индивидуал лойиҳалар даражасидаги мақсадларни мувофиқлаштириш орқали тўлиқ ҳал қилиш мумкин эмас. Самарали лойиҳаларни бошқариш тизимини яратиш учун дастурларни ва лойиҳа портфеллари даражасини бошқариш керак. Ушбу эҳтиёж дастурларни ва лойиҳа портфелларини бошқариш учун назария ва воситаларнинг фаол ривожланишига олиб келди.
Лойиҳаларни амалга оширишда яна бир муҳим тенденция ташқи муҳитда ва компаниялар ичида бизнес динамикасини ва ноаниқлик даражасини оширишдан иборат. Бу шуни англатадики, "очиқ" лойиҳалар жуда кўп. Анъанавий лойиҳалардан фарқли ўлароқ, "очиқ" ишни бошлаш вақтида буюртмачи мумкин эмас ва якуний маҳсулотга қўйиладиган талабларни ва вақт ва бюджетдаги чеклашларни аниқ кўрсатишга интилмайди.
"Очиқ" лойиҳанинг асосий иштирокчилари лойиҳа амалга оширилганда ушбу талаблар қайта кўриб чиқилади ва лойиҳани амалга ошириш режаларига тегишли ўзгаришлар киритилади. "Очиқ" лойиҳаларни бошқариш менежерни янада кенгроқ ва янада мослашувчан воситалар ва бошқарув усулларини қўллашни талаб қилади (масалан, ноаниқлик, қарама-қаршиликда қарор қабул қилиш, қарор қабул қилиш, ўзгаришларни бошқариш, хавф-хатарлар, коммуникациялар, молиявий ва иқтисодий моделлаштириш).
Лойиҳани бошқариш соҳасидаги тадқиқотларни ривожлантиришнинг асосий тенденциялари амалий бизнес эҳтиёжлари билан боғлиқ бўлиб қуйидагиларни ўз ичига олади:
• методология ва лойиҳаларни бошқариш воситаларининг ихтисослашганлиги;
• бизнесни бошқариш жараёнларини умуман лойиҳа бошқарувига янада яқинроқ боғлаш.
Лойиҳани бошқариш методологияси ва асбоб-ускуналари соҳасидаги ихтисослашуви сезиларли даражада ривожланмоқда. Глобал лойиҳа бошқаруви бўйича мутахассис Расселл Арчибалд (Рассел Арчибалд), Лйнн Краффорд (Лйнне Cраwфорд) ва бошқалар лойиҳаларни бошқаришнинг ягона таснифини ва лойиҳаларни бошқариш ёндашувларини асослайдиган ҳужжатларни чоп этди [Cраwфорд, 2014].
Америка Қўшма Штатлардаги лойиҳани бошқариш Институти (ПМИ) томонидан олиб борилган тадқиқотлар доирасида, давлат секторида [ПМБОК, 2015], қурилиш, мудофаа ва автомобилсозлик соҳасида лойиҳаларни бошқариш бўйича махсус стандартлар ишлаб чиқилди ва эълон қилинди.
Лойиҳа бошқарувини бизнес бошқарув усуллари ва воситаларининг ягона тизимига интегратсиялашуви ишлаб чиқиш дастурлари ва лойиҳавий портфеллари даражасида бошқарув стандартларини ишлаб чиқиш ва ривожлантириш, шунингдек, лойиҳани бошқариш соҳасида компаниянинг этуклигини баҳолаш учун комплекс моделларни ишлаб чиқишда акс этади.
Лойиҳани бошқаришнинг назарий асослари ва ривожланишининг асосий йўналишлари учта соҳага тааллуқли бўлиши мумкин [Шенҳар, 2004]:
• Лойиҳа бошқаруви ва стратегик бошқарув интегратсияси.
• Шахсий лойиҳалар даражасида анъанавий усулларни ва бошқарув воситаларини ишлаб чиқиш.
• Жамоа ва асосий лойиҳа иштирокчиларининг самарадорлигини ошириш.
Компаниядаги лойиҳаларни бошқариш ва стратегик менежментни интегратсияси билан боғлиқ ишларда лойиҳалар компаниянинг стратегик мақсадларига эришишда асосий восита ҳисобланади ва лойиҳа менежерининг масъулияти ва ваколати бизнес мақсадларига эришиш билан боғлиқ. Ушбу тадқиқотлар стратегия, лойиҳа портфели ва индивидуал лойиҳалар даражасида шакллантирилган муваффақиятлар учун мақсадлар ва мезонларни мувофиқлаштириш масалаларига қаратилган. Шу асосда ташкилотнинг тузилишига бўлган талаблар, иштирокчиларнинг роли (шу жумладан, компаниянинг юқори менежменти) ва мақсадларни белгилашнинг барча даражаларида бошқариш жараёни аниқланади.
Корпоратсия даражасида лойиҳани бошқариш билан боғлиқ тадқиқот ва ривожлантириш йўналишлари (прожеcт говернанcе) фаол ривожланмоқда. У ташкилий тузилмани ташкил этиш, лойиҳаларни бошқариш, лойиҳалар ва лойиҳа портфелларини бошқариш учун қабул қилинган протседуралар ва қоидаларни, лойиҳани амалга ошириш учун маъмурий ва ташкилий ёрдамни ва юқори даражали бошқарув даражасида лойиҳалар бўйича қарорларни қабул қилишни ўз ичига олади.
Шахсий лойиҳаларда методлар ва бошқарув воситаларини ишлаб чиқишда олиб борилган тадқиқотлар, ноаниқлик ва лойиҳа таваккалчилиги ортиб бораётган бир пайтда лойиҳани режалаштиришда индивидуал ишларнинг параметрларини баҳолашнинг аниқлигини ошириш орқали бошқарув жараёнларининг самарадорлигини оширишга қаратилган. Сўнгги йилларда кенг оммалашган лойиҳани амалга оширишни режалаштириш ва назорат қилишнинг янги ёндашувига мисол тариқасида, ишлаб чиқувчилар мақсадлари ва режалаштиришни (иштирокчиларнинг ташкилий хатти-ҳаракатларидан хавф-хатарни қайта тақсимлашга) мураккаб омилларни ҳисобга олишга уринадиган муҳим занжирлар усули (Cритиcал Чаин Прожеcт Манагемент) ҳисобланади.
Жамоа ва асосий лойиҳа иштирокчиларининг самарадорлигини оширишга ёъналтирилган ўқув машғулотларида иштирокчилар ўзаро фаолият функтсионал, тақсимланган гуруҳларда мотиватсия ва ўзаро алоқалар масалаларига алоҳида эътибор қаратмоқдалар. Ушбу тадқиқотлар доирасида лойиҳа менежерларининг етакчилик, ўқитиш, мотиватсия ва мартаба ўсишининг масалалари ҳам кўриб чиқилади.