Узбекистон Республикаси Олий ва урта махсус таълим вазирлиги. Тошкент Архитектура-курилиш институти Курулишни бошкариш факультети

Расм 2. Лойиҳа бошқарувини ривожлантиришнинг бешта босқичи.


3-босқич. Ягона услубиёт. Компания барча корпоратив усулларни бирлаштирадиган синергетик таъсиридан хабардордир, унинг маркази лойиҳа бошқаруви ҳисобланади. Бу жараённинг назоратини осонлаштиради ва синергетик таъсирини оширади.
4-босқич. Қиёслаш. Компания, жараённи такомиллаштириш рақобатбардош устунликларни таъминлаш учун зарур шарт эканини тушунади. Таққослаш доимий равишда амалга оширилиши керак. Компания шунингдек таққослаш объектларини (ким билан таққослаш мумкин) ва таққослаш объектларини (нимани таққослаш мумкин) танлаши керак.
5- босқич. Доимий (узлуксиз) ривожланиш. Ушбу даражадаги қиёсий таҳлил асосида олинган маълумотлар баҳоланади ва ягона услубиятни (якка методологияни ) такомиллаштириш бўйича қарорлар қабул қилинади.
Ушбу ривожланиш схемаси муайян корхоналарнинг эҳтиёжларини қондириш учун ишлаб чиқилиши мумкин. Ушбу ривожланиш лойиҳаларни бошқариш самарадорлигини ошириш учун стратегик режалаштиришни амалга оширишга ёрдам беради.
Лойиҳа бошқарувига маркетинг ёндашув истеъмолчиларни максимал даражада қондирадиган идеал маҳсулотни яратишга қаратилган. Шу билан бирга, тизимли ёндашув жуда муҳимдир, унда маҳсулотнинг барча асосий хусусиятлари, унинг ривожланиши, ишлаб чиқарилиши, сотилиши ва бошқалар изчил бўлади. Ушбу ёндашув дизайн олди (лойиҳа олди) деб аталиши мумкин, чунки натижаларни белгилайдиган дастлабки тадқиқот, маҳсулотни яратиш учун лойиҳанинг муддатини ва самарадорлигини белгилайди.
Ривожланган бозор иқтисодиётига эга бўлган мамлакатларда лойиҳаларни бошқариш ва уни такомиллаштириш деярли бир вақтнинг ўзида амалга оширилса, ички шароитда икки асосий тенденция аниқланиши мумкин:
- лойиҳани бошқаришнинг Ғарб принципларини тушуниш ва қабул қилиш;
- маҳаллий лойиҳаларни бошқариш тизимини дунёга интегратсиялаш.
Ҳар икки тенденция деярли бир вақтнинг ўзида пайдо бўлади. Энг илғор профессионал жамоалар, илғор лойиҳа ёъналтирилган корхоналар ва ўқув марказлари. Қолган корхоналар лойиҳани бошқаришнинг амалий ишларини амалга ошириш имкониятларини кўриб чиқишади. Анъанавий лойиҳа ёъналтирилган тармоқлар доирасида лойиҳа бошқарувига ўтиш муқаррар, аммо ўтиш жараёни этарли даражада профессионал кадрлар тайёрланмагунча узоқ вақт давомида давом этиши мумкин. Шу вақт мобайнида анъанавий тарзда лойиҳа ёъналтирилган методологиядан бизнес жараёнларини ўзаро тушуниш ва ривожлантиришни тушунишнинг бир бурилиш нуқтаси бўлади. Ҳар қандай бошқарув одамларнинг қарорлар ва ҳаракатларига асосланган, шунинг учун ходимларни ўқитиш ва қайта ўқитиш Ўзбекистонда лойиҳани бошқариш учун асос бўлиб хизмат қилади.
Бундан ташқари, замонавий шароитда лойиҳани муваффақиятли бошқариш 10-20 йил олдин талаб қилинмайдиган сифатларни талаб қилади. Биринчи лойиҳа менежерлари муҳандислик ва ишлаб чиқариш технологиясини яхши биладиган муҳандислар эди. Лойиҳаларнинг миқёси ва мураккаблиги ошгани сайин, самарали бошқарувчининг технологияни умумий тушунишга эга эмаслиги аниқ бўлди. Биринчи уъринга, ишбилармон одамнинг хусусиятлари олдинга чиқи (илгари сурилди).
Замонавий лойиҳа бошқарувчиси қуйидагиларга эга бўлиши керак:
- тармоқ соҳасидаги билимлар ва бизнес муҳитини яхши билиш - корхонани ишлаш хусусиятларини акс эттирувчи ташқи ва ички муҳитдан хабардор буълиши керак;
- рискларни бошқариш соҳасидаги билимлар, чунки тез-тез қабул қилинадиган қарорлар характери лойиҳага маъқул бўлган хавф даражасига боғлиқ;
- турли бизнес-жараёнлар, корхона ва лойиҳалар интегратсияси, стратегиялар ва шахсий мақсадлар ва бошқалар ҳақида маълумот.