Узбекистон Республикаси олий ва урта махсус талим вазирлиги Ал Хоразмий номидаги Урганч Давлат университети

3.2.Tuproqning ozuqa rejimi

To’liq va sog’lom ko’chat olish yuqori hosil yetishtirishning asosiy omillaridan biri tuproq unumdorligi hisoblanadi. Tuproqda o’simlik o’zlashtira oladigan ozuqa elementlarini (nitratlar, fosforlar va boshqalar) bo’lishi o’simliklarni butun vegetatsiya davrida normal o’sib rivojlanishini ta’minlaydi. Tuproqdagi ozuqa elementlarining miqdorini aniqlash maqsadida biz tajribalar qilish oldidan va vegetatsiya davrining oxirida tajriba dalasining 5 nuqtasidan konvert usulida tuproq namunalarini 0-10, 10-20, 20-30, 30-40, 40-60, 60-80, 80-100 sm qatlamlaridan oldik. Viloyat agroximiya laboratoriyasi ma’lumotlariga ko’ra, tajriba dalasining tuproqlari, ozuqa elementlarining miqdori bo’yicha o’rta ta’minlangan tuproqlar qatoriga kiradi. Ma’lumotlardan ko’rinib turibdiki, tuproqdagi ozuqa elementlarining miqdori, vegetatsiya davrining boshidan oxirigacha bir xilda emas, chunki o’simliklar ozuqa elementlarini doimo o’zlashtirib turadilar.

Ekishga tajriba dalasining tuproqlari harakatchan fosfor va almashuvchi kaliy miqdoriga ko’ra o’rtacha ta’minlangan nitrat azoti miqdoriga ko’ra kam ta’minlangan tuproqlar qatoriga kiradi. Olingan ma’lumotlarga ko’ra, tuproqni mineral o’g’itlar bilan oziqlantirish maqsadida vegetatsiya oxiriga kelib tuproqda nitrat azoti, harakatchan fosfor va almashuvchi kaliy miqdori ko’payadi. Bu mineral o’g’itlarni o’simlik tomonidan to’liq o’zlashtirilmasligi bilan tushuntiriladi.