Узбекистон Республикаси Олий ва ¤рта махсус таълим Вазирлиги

Шартсиз ўтиш операторининг умумий кўриниши қуйидагича: GOTO < оператор белгиси >;
Бу ерда оператор белгиси бошқарув узатиладиган оператор белгисидир. Белги сифатида 0-9999 оралиқдаги натурал сонлар ва CHAR тоифасидаги белгилар (символлар) ишлатилади.
Белги тавсифлаш бўлимининг LABEL бўлимида албатта тавсифланган бўлиши шарт.
Мисол учун қуйидагини келтиришимиз мумкин:

GOTO 25;

25:y:=x*x;
Белгили операторда белги билан оператор ўртасида «:» белгиси қўйилади. Бу операторнинг нотўғри қўлланилиши дастурнинг бажарилишига халақит беради. Шунинг учун, дастурда бу операторнинг камроқ учраши мақсадга мувофиқдир.
Дастурда бошқарувни маълум шарт асосида у ёки бу тармоққа узатиш шартли ўтиш оператори ёрдамида амалга оширилади. Шартли ўтиш оператори икки хил кўринишда ишлатилиши мумкин: тўлиқ ва қисқа.
Шартли ўтиш операторининг тўлиқ кўринишини кўриб чиқамиз.
Унинг метаформуласи қуйидагича ёзилади:
<тўлиқ шартли оператори>::=IF<мантиқий ифода>THEN
<оператор>ELSE <оператор>;
яъни
IF<мантиқий ифода> THEN S1 ELSE S2;
Бу ерда IF (агар), THEN (у холда) ва ELSE (акс холда) деган хизматчи сўзлар, S1 ва S2 ихтиёрий операторлар.
Оператордаги мантиқий ифода бошқарувни узатиш шартини белгилайди. Операторнинг ишлаш тартиби қуйидагича: Агар келтирилган мантиқий ифода TRUE (рост) қийматни қабул қилса, яъни қўйилган шарт бажарилса, THEN – хизматчи сўзидан кейинги оператор бажарилади, акс холда ELSE хизматчи сўздан кейинги оператор бажарилади.
Мантиқий ифодаларда муносабат амаллари ва мантиқий амаллар ишлатилиши мумкин. Масалан,
A>B, A=B, X<4.55, 2+Z>0, X+Y<=1 ва х.к.
Шартлар оддий ва мураккаб бўлиши мумкин.
Агар мантиқий ифодада битта муносабат амали берилган бўлса «оддий шарт»ни ифодалайди.
Паскаль тилида қуйидаги муносабат амалларидан фойдаланилади: