Узбекистон республикаси олий ва ўрта-махсус таълим вазирлиги психология ва ижтимоий фанлар факултети

УЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ


ОЛИЙ ВА ЎРТА-МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ


ПСИХОЛОГИЯ ВА ИЖТИМОИЙ ФАНЛАР ФАКУЛТЕТИ


ИЖТИМОИЙ ИШ ЮНАЛИШИ


ПСИХОЛОГИЯ КАФЕДРАСИ

“КАСБИЙ ТАЪЛИМДА УҚИТИШ МЕТОДИКАСИ”

ФАНИДАН

МУСТАҚИЛ ИШ



Бажарувчи: Абдурахманова Нигора 304-гурух талабаси.

Кириш.

Аҳолини, айниқса ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан энг заиф гуруҳларни ижтимоий ҳимоя қилиш соҳасидаги сиёсат давлат томонидан амалга оширилиши кераклиги аниқ. Шу муносабат билан баъзи бир ижтимоий-сиёсий арбобларимиз тушаётган экстремал ҳолатни эсдан чиқармаслик мумкин эмас. Тоталитаризмни экстремал кўринишида рад этиб, улар "тоталитаризмни тарк этганда давлат ўзини йуқ қилиши керак, ижтимоий ҳимоядан олиб ташланиши керак" деган нотўғри хулосага келишади. Бундай қараш радикал либералларга хос бўлиб, моҳиятан тоталитаризм ўрнига давлатни ёъқ қилиш талабини билдиради.

Давлат меҳнатга лаёқатли ёшдаги аҳолини нафақат компенсация тўловлари шаклида, балки профилактика ёрдами, ижтимоий реабилитация қилишда ҳам тўлиқ ижтимоий ҳимоя қилишни таъминлаш мажбуриятини олади. Аммо яқинда бўлгани каби, давлат ижтимоий ҳимоя тизимини тўлиқ ва мутлақо назорат қила олмаслиги аниқ. У фақат ташкилий характерга эга бўлган ижтимоий ёрдам каби аҳолини ижтимоий ҳимоя қилишнинг айрим шаклларида бевосита иштирок этади.

Бироқ, бугунги кунда давлат юқорида кўрсатилган принциплардан фойдаланган ҳолда ижтимоий суғурта тизимини ривожлантириш ўрнига, ижтимоий ҳимоя муаммоларини "одатий маъмурий" усулда ҳал қилишга уринмоқда. Бунга мисол тариқасида «давлат хизматчиларининг бошқа органи» сифатида бандлик жамғармасини ташкил этиш, унинг самарадорлиги жуда паст бўлади. Шундай қилиб, амалиёт бир томонлама давлат назоратининг этарли эмаслигини, шунингдек, аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш соҳасидаги жамоат тузилмаларини ривожлантириш ва барча ижтимоий ҳимоя қилиш субъектларига ишончли маълумотларни тақдим этиш, уларнинг ҳолатини кузатиб бориш ҳуқуқини бериш зарурлигини яна бир бор намойиш этади.

Ушбу муаммолар ваколатли ижтимоий сиёсат олиб борилиши билан ҳал қилиниши керак. Давлатнинг роли камаймайди, аммо сезиларли даражада ўзгаради. Бу қоидаларни ишлаб чиқиш нуқтаи назаридан кўтарилади, яъни. давлат ўзини ўзи бошқариш, ўзини ўзи бошқариш ва кўп жиҳатдан ўзини ўзи молиялаштириш принциплари асосида ишлайдиган ишчиларни ўзаро ёрдам ва ҳамжиҳатлик асосида ҳимоя қилишни ўз зиммасига оладиган турли хил ижтимоий институтларнинг ишлашини ҳуқуқий қўллаб-қувватлайди. Ижтимоий ҳимоя соҳасини тартибга солишда давлатнинг роли, яъни. давлат назоратни кучайтириб, ижтимоий институтлар фаолиятининг қабул қилинган қонун ҳужжатларига мувофиқлигини назорат қилади.

Давлат ижтимоий сиёсатининг муҳим йуналиши ишлаётган ва ишламаётган аҳолини ижтимоий ҳимоя қилади, аммо унинг механизмлари бошқача.