Узбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

нинг биринчи боскрчида ХУКУК одатлар шаклида намоён булади, ик- 
кинчисида хУКУКшунос олимлар томонидан ишлов берилади, бунда у 
узининг илдизи — халкринг умумий эътикоди билан алок,асини йукот- 
майди. Хал к рухи билан сугорил маган ХУКУК, жамиятда яшаб кета 
олмайди.
Мазкур назариянинг асосий гоялари:
— ХУКУК — тарихий ходиса булиб, тил каби факдт бирор киши- 
нинг келишуви ёки кимнингдир курсатмаси билан эмас, муайян тари­
хий шароитдан келиб чикдди ва ривожланади.
— ХУКУК — даставвал ХУКУКИЙ одатлар (юридик окдбатлар келти- 
риб чикдрувчи, тарихан шаклланган хулк-атвор кридалари)дир. Кр- 
нунлар «миллий 
рух», 
«халк; онги» замирида хУКУКДан келиб чикувчи 
коидалар мажмуидир.
— бу назария намояндалари инсон хУКУКларини инкор этиб, йи- 
рик ер эгалиги хукмрон булган вактда инсоннинг табиий ХУКУКларини 
тан олиши мумкин булмаган.
203

---

ДАВЛАТ ВА ХУКУК НАЗАРИЯСИ
ХУХУКНИ тарихий тушуниш назариясининг хам узига хос камчи- 
ликлари йук эмас:
— б у н а з а р и я й и р и к ер э г а л и г и т у з у м и и н х и р о з г а у ч р а г а н б и р
п а й тд а т а б и и й х у к у к, н а з а р и я с и га х а р а м а -х а р ш и н а з а р и я с и ф а т и д а э с к и
т у з у м н и с а к д а б х о л и ш н и я т и д а в у ж у д г а к е л г а н ;
— ХУКУКИй одатларнинг ахамиятини хонунлардан устун хуйишга 
Харакат хилади. Бозор ихтисодиётига утиш жараёнида ХУКУКИЙ урф- 
одатлар ижтимоий муносабатларни тартибга солишда давлат органла- 
рининг ХУКУКИЙ хужжатларисиз ожизлик хилиб холади.
Хуцуцни тушунишга интегратив ёндашув. 
Х у Х У Х и и т у ш у н и ш б у й и - 
ча ха р х и л ё н д а ш у в л а р б и л а н т а н и ш у в х У К У К Н и н г к у п х и р р а л и т у ш у н -
ча э к а н л и г и н и т а с д и х д а б т у р и б д и . 
Бу 
ё н д а ш у в л а р д а н б и р о р т а с и н и м у т - 
л о к д а ш т и р и ш ё к и б у т у н л а й воз к е ч и ш м а х с а д га м у в о ф и х эм ас. У л а р -
н и н г хар б и р и д а н б и р о р ф о й д а л и ж и х а т н и т о п и ш и м к о н и б о р . Х У К У К Н И
Х у л л а ш ва ХУКУКНИ и ж о д х и л и ш ж а р а ё н и д а б у н а з а р и я л а р н и н г барча 
и б р а т л и ж и х а т л а р и н и б и р л а ш т и р и ш , у м у м л а ш т и р и ш т у ф а й л и , ХУКУХНИ 
тушунишда интегратив 
(у м у м л а ш т и р у в ч и ) ё н д а ш у в га э х т и ё ж т у т и л а д и . 
Бирох, бунда барча 
н у х с о н л а р и н и у м у м л а ш т и р и ш н и н г о л д и н и о л и ш
лозим булади.