Узбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

XXII Б О Б . ЮРИДИК ИХТИЛОФ (КОЛЛИЗИЯ)
Юридик ихтилофларни бартараф этищда шару^лашнинг урнига ало- 
хдда тухталиш лозим. Шархдаш расмий ва мал акали амалга оширилган 
такдирда яхши самара беради. Аммо, баъзан шархдаш окдбатида янги 
ихтилофлар пайдо булиши мумкин. Чунки, шархдаш тегишли субъект- 
лар томонидан амалга оширилиб, бунда турли расмий ва норасмий 
тузилмалар айнан бир хужжатни, х;одисани, фактни турлича талкдн 
этишлари мумкин.
Шундай кдлиб, юридик ихтилофлар, ижтимоий-сиёсий хдётдаги 
номутаносибликлар жамиятдаги баркдрорлик ва хукукдй тартиботга 
путур етказади, хукугдш онг бузилишига олиб келади. Шу боис аввало 
уларга йул куймаслик, доимо ихтилофларнинг олдини олиш (профи­
лактика) чораларини курит лозим. Борди-ю, курилган чора-тадбир- 
ларга кдрамай, юридик ихтилофлар юз берса, мавжуд механизмлар ва 
тартиб-таомиллар ёрдамида дархдл уларни бартараф кдлиш чоралари­
ни курит зарур. Акс хщда жамиятда хуку куш локдйдлик, нигилизм, 
маданиятсизлик х;олатлари авж олади.
Юридик ихтилофлар нисбатан кенгрок, муаммо уисобланмиш 
конфликтологиянинг таркибий куюми хуюобланади. Хозирги кунда иж- 
тимоий фанларда, хусусан сиёсатшуносликда жамиятдаги зиддият ва 
келишмовчиликларни ечишга хизмат кдлувчи «можаролар назарияси» 
деган илмий йуналиш шаклланмокда. Худди тунга ухшаш хукукупу- 
нослик сохдсида юридик конфликтология фан и ёки илмий йуналиши- 
ни ривожлантириш мууим ахдмият касб этади. У, шубхдсиз, жамиятда 
хуку куш баркдрорликни, хуку куш тартиботни мустахусамлашга, хуку куш 
маданият ва маърифийликни юксалтиришга салмокди хуюса куш ад и.
523

---

ДАВЛАТ ВА ХУК.УК, НАЗАРИЯСИ
XXIII Б О Б
ХУКУКИЙ 
х у л к
-
а т в о р
,
ХУКУК1ВУЗАРЛИК ВА Ю РИДИК Ж АВ О БГАРЛИ К
1 - § . Х У Х У Х И Й х ^ л ц -а т в о р т у ш у н ч а с и , белгилари ва тасн и ф и
Х
у к у
к, и ж т и м о и й м ун о с а б а тла р н и та р ти б га с о л и ш в о си та си с и ф а - 
т и д а к и ш и л а р х у л к -а т в о р и г а та ъ с и р э та д и ва ш у та р и к а у л а р н и н г х а т - 
т и -х а р а к а т и н и х у к у х и й х у л к -а т в о р г а а й л а н ти р а д и .
Т а ъ к и д л а ш ж о и з к и , ш у ч о к ^а ч а ю р и д и к адабиётда асо си й д и к к а т - 
э ъ ти б о р к и ш и л а р х у л к -а т вор и н и н г х у к у к х а з и д ж и х д ти га , я ъ н и
хУХУХбу- 
за р ли к к а к а р а ти л и б , х у к у х и й х,аракатлар х ус ус и д а к а м р о к ф и к р б и л - 
д и р и л а д и . А с л и д а ж а м и я тд а ги а кс а р и я т ф а о л и я т ва х а тти -х д р а к а тл а р
х у к у к к а м ув о ф и к , я ъ н и х у к у к и й д и р .
Х УХУХИ Й х а тти -х д р а к а тл а р — ш ахе х а тт и -х а р а к а ти н и н г ю р и д и к н о р - 
м аларга м у в о ф и к б у л и ш и д и р . Б у к о н у н г а м ое, ю р и д и к ш а к л д а и ф о д а - 
л а н га н и ж т и м о и й х а тти -х а р а к а т б у л и б , у т у ф а й л и х у к у х ам алга о ш а д и . 
Х
у к у к и й
х а тт и -х а р а к а т д о и р а с и ва чегараси ХУХУХИЙ н о р м а л а р н и н г 
д и с п о з и ц и я с и б и л а н б е лги л а н а д и . А й н а н у
ХУХУХИЙ 
т а р т и б о т н и н г м о - 
х и я ти х и со б ла н а д и .
Х
у к у к и й
х а тти -х а р а к а т й у л и б и л а н ж а м и я т б о ш к д р и л а д и , у н и н г
м еъёрий хаёт — ф а о л и я ти та р ти б га с о л и н а д и , ф у к а р о л а р н и н г ХУКУК ва 
м а ж б у р и я тла р и ам алга о ш и р и л а д и . Ж а м и я тд а в у ж у д га к е л а д и га н ва 
ам алда б у ла д и га н х у к у х и й м ун о с а б а тла р н и н г асоси й ки с м и уз м азм у- 
н и га к ур а
ХУХУХИЙ 
х а тти -х а р а к а тл а р д и р .