Uzbek grammar



Download 22,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/100
Sana18.04.2022
Hajmi22,17 Mb.
#561972
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   100
Bog'liq
uzbek.original

4.1.
 
O’tgan Zamon (davomi). Forming negative sentences 
Verb 
Verb stem 
Negation suffix 
Perfective suffix 
Personal suffix 


186 
yashamoq 
yasha 
yasha 
yasha 
yasha 
yasha 
yasha 
+ma 
+ma 
+ma 
+ma 
+ma 
+ma 
+gan 
+gan 
+gan 
+gan 
+gan 
+gan 
+man 
+san/siz 
---- 
+miz 
+siz 
+lar 
For example:
Men O’zbekistonda yashmaganman. 

Men nonushta qilmaganman. 
 
Other ways of forming negative sentences are by use of 
emas
and 
yo’q. 
The negative may also 
be formed using the verb stem plus the suffix 
-GAN
(which is the past participle), followed by 
the negative 
emas
and the personal suffix. For example: 
kelgan emasman
- I haven't come
kelgan emassan
- You haven't come
kelgan emas
- He/she/it hasn't come
kelgan emasmiz
- We haven't come
kelgan emassiz
- You haven't come
kelgan emaslar / emas
- They haven't come
Another and more emphatic negative form is using the past participle
, -GAN
+
the possessive 
personal suffixes, followed by the negative word 
yo'q
. That form is more emphatic, as is its 
positive counterpart, with bor. For example: 
kelganim yo'q
- I haven't come
kelganing yo'q
- You haven't come
kelgani yo'q
- He/she/it hasn't come
kelganmiz yo'q
- We haven't come
kelganingiz yo'q -
You haven't come
kelganlari yo'q
- They haven't come 
15 - Mashq.
A)
Conjugate the following verbs using the negative 
emas, yo’q
and suffix 
–ma.
B)
Make up a sentence for each verb. 
O’qimoq, bilmoq, olmoq 


187 
16 - Mashq.
O’qing, tarjima qiling va savollarga javob bering 
1.
Qachon tug’ilgansiz? 
2.
Qayerda tug’ilgansiz? 
3.
Qayerda o’qigansiz? O’qiysiz? 
4.
Siz O’zbekistonda o’qiganmisiz? 
5.
Maktabda ishlaganmisiz? 
6.
Qayerda ishlagansiz? 
7.
Uylanganmisiz?
8.
Turmushga chiqqanmisiz? 
9.
O’zbekcha palov yeganmisiz? 
5.
 
Past Perfect Tense (Tugallangan o’tgan zamon).
This form is used when talking about 
completed action in a distant past, before the recent action took place. It is formed by 
adding 
edi
– use to (that is the past participle), plus the possessive type of personal suffixes. 
The associated words with that tense are 
before – avval, oldin, ilgari. 
Verb 
verb stem 
perfective 
suffix 
to be 
Personal 
suffix 
tarjima 
Yemoq 
ye 
ye 
ye 
ye 
ye 
ye 
+gan 
+gan 
+gan 
+gan 
+gan 
+gan 
edi 
edi 
edi 
edi 
edi 
edi 
+m 
+ng 
-- 
+k 
+ngiz 
+lar 
I had eaten 
You had eaten 
S/he had eaten 
We had eaten 
You had eaten 
They had eaten 
For example: 
Men Fargo’onada bedana palovini yegan edim. 

Men Toshkentdan avval Gulistonda yashagan edim

The negative
is formed by adding to the verb stem the suffix 
-MA
, plus the suffix 
-GAN

followed by the past ending 
edi
plus the personal suffix. 
Verb 
Verb stem Negative 
suffix 
Perfective 
suffix 
To be 
Person
al suffix 
yashamoq 
yasha 
yasha 
yasha 
+ma 
+ma 
+ma 
+gan 
+gan 
+gan 
edi 
edi 
edi 
+m 
+ng 
-- 
I hadn’t lived before
You hadn’t lived
S/he hadn’t lived


188 
yasha 
yasha 
yasha 
+ma 
+ma 
+ma 
+gan 
+gan 
+gan 
edi 
edi 
edi 
+k 
+ngiz 
+lar 
We hadn’t lived
You hadn’t lived 
They hadn’t lived 
The negative may also be formed using the verb stem plus the suffix -GAN, followed by the 
negative copula emas, followed itself by the past copula edi plus the personal suffix.
kelgan emas edim I hadn't come
kelgan emas eding You hadn't come
kelgan emas edi He/she/it hadn't come
kelgan emas edik We hadn't come
kelgan emas edingiz You hadn't come
kelgan emas edilar / edi They hadn't come 
PRACTICE: 
17 -Mashq.
O’qing. Har bir gapni aniqlang va ularni nuqta bilan ajrating. Read. Separate each 
sentence by a period. 
Olcha 
Bahor keldi olcha daraxti gulladi gullar to’kildi ko’m-ko’k mevasi tezda qizardi olchalar pishdi 
men olchani terdim onam olchadan murabbo (jam) pishirdilar 
18 - Mashq.
O’zbekistonda odamlar, odatda, meva-sabzavot haqida ko’p gaplashadilar.
Gaplarni o’qing va tarjima qiling: 
-Where do you live? __________________________________________________ 
- Gulistan ___________________________________________________________ 
- Do you have lots of fruits there? ___________________________________________ 
- Not so much. But we have lots of melons and watermelons. ______________________ 
- From where do you get fruits? ____________________________________________________ 
- Mostly from the marketplace. ____________________________________________________ 
- What kind of fruits do you buy there? ____________________________________________ 
- All kinds of: (write at least 6 names of fruits here) ___________________________________ 


189 
_____________________________________________________________________________ 

Download 22,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   100




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish