Uzatish tizimlari, transport tarmoqlarini qurishning zamonaviy tushunchalari

7-MA’RUZA
UZATISH TIZIMLARI, TRANSPORT TARMOQLARI, TRANSPORT TARMOQLARINI QURISHNING ZAMONAVIY TUSHUNCHALARI
Reja:

1. 
   Sinxron raqamli ierarxiyaning afzalliklari.
   
2. 
   Sinxron raqamli ierarxiya (SDH)ning tuzilish xususiyatlari.
   
3. 
   Sinxron raqamli ierarxiyaning raqamli uzatish tizimlari
   

7. 1 Sinxron raqamli ierarxiyaning afzalliklari.

SONET/SDH sinxron raqamli texnologiyalar paydo bo‘lgunga qadar yaratilgan va qayta ishlangan raqamli texnologiyalar asinxron edi. CHunki ularda markaziy tayanch manbadan tashqi sinxronizatsiyalanish qo‘llanilmas edi. Ularda bitlarning yo‘qolishi nafaqat axborotlarning yo‘qolishiga, balki sinxronizatsiyaning buzilishiga ham olib kelardi. Natijada tarmoq yakunida, yo‘qolgan fragmentlarni qayta uzatish bilan sinxronizatsiyani qayta tiklashdan ko‘ra, lokal tarmoqlardagi kabi noto‘g‘ri qabul qilingan freymlarni tashlab yuborish oson edi. Bu shuni ko‘rsatadiki uzatilgan axborot orqaga qaytmasdan yo‘qolib ketadi.

Amalda mahalliy taymerlar, aniq uzatish tezligidan sezilarli darajadagi og‘ishni berishi mumkin. Masalan, DS3 (44.736 Mbit/s) signallari uchun turli manbalardagi bunday og‘ish 1789 bit/s ga etishi mumkin.
Sinxron tarmoqlarda barcha mahalliy taymerlarning o‘rtacha chastotasi, aniqligi 10^-9 dan yomon bo‘lmagan markaziy taymerlar (manbalar)ni qo‘llash hisobiga yoki bir xil (sinxron) yoki sinxronga yaqin (pleziaxron) (bu DS3 uchun 0,045 bit/s atrofida tezlikni og‘ish imkonini beradi). Bunday holatda freym va multifreymlarni tenglashtirish zarurati unchalik qattiq emas, tenglashtirish diapazoni esa etarli darajada tor. SHuningdek aniq fragmentni ajratish bilan bog‘liq holat (masalan, DS yoki E1), agar uning freymi tuzilishida shu fragmentning boshlanishida ko‘rsatkich kiritilsa soddalashadi. Ko‘rsatkichlarni qo‘llash, tashuvchi konteynerning ichki tuzilishini mustaxkamlashi imkonini beradi. Ko‘rsatkichlar (freym yoki multifreym sarlovxalari)ning buferda saqlanishi va xatoliklari korreksiyalangan kodlar bilan qo‘shimcha himoyalanganligi, tarmoq bo‘ylab uzatiladigan foydali yuklama (freym, multifreym yoki konteyner)larni favqulodda ichki tuzilishi lokallashtirilgan mustaxkam tizimni olish imkonini beradi.
YUqorida bayon etilganlar shuni ko‘rsatadiki, sinxron tarmoqlar, qo‘llaniladigan asinxron tarmoqlarga nisbatan bir qator afzalliklarga ega ekan. Ularning asosiylari quyidagilar:

• 
  tarmoqning soddaligi. Sinxron tarmoqlarda bir kirish/chiqishli multipleksor (pastki bandlarda qarab chiqiladi) oqimlarni bevosita chiqarishi (kritishi) mumkin masalan, STM-1 (155 Mbit/s) freymidan E1 (2 Mbit/s signalni). Natijada bitta kirish/chiqishli multipleksor bir necha PDH multipleksorlarining o‘rnini bosa oladi, bu nafaqat qurilmalarning iqtisodiy (uning namenklaturadagi narxi bo‘yicha) tejamkorligi, balki ularni talab qilingan joyda o‘rnatish, ta’minot va xizmati bilan ham bog‘liqdir;
  
• 
  tarmoqning ishonchliligi va o‘zini qayta tiklashi. Birinchidan, tarmoqda optik tolali kabellar qo‘llaniladi, amalda axborotlarni uzatishda elektromagnit ta’sirlar mavjud emas; ikkinchidan, tarmoq arxitekturasi va uni moslashgan holda boshqarish himoyalangan ish rejimini qo‘llash imkonini beradi. Bunda signallarning tarqalishi ikki alternativ yo‘l bilan amalga oshadi: signal uzatiladigan birorta yo‘l lat eganda bir zumda zaxiraga ulanish, lat egan tarmoq tugunini aylanib o‘tish. Bu tarmoqni o‘z-o‘zini qayta tiklash imkonini beradi.
  
• 
  moslashuvchan tarmoq boshqaruvi, bu etarli darajadagi juda ko‘p keng polosali boshqaruv kanallarining mavjudligi, tarmoq satxi va element menedjmenti bilan bog‘liq bo‘lgan kompyuterli ierarxik boshqaruv tizimi, shuningdek kanallarning dinamik rekonfiguratsiyasini va tarmoqni funksionallashtirish haqidagi ma’lumotlarni to‘plash bilan birgalikda bitta markazdan avtomatik holda masofadan boshqarish imkoni bilan bog‘liq
  
• 
  talab bo‘yicha o‘tkazuvchanlik polosasini ajratish. Oldin, amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan xizmatlar, oldindan rejalashtirilgan ishonchnoma (masalan, bir necha kun oldin) bo‘yicha (masalan, videokonferensiyani o‘tkazishda talab qilinadigan kanalni chiqarish) amalga oshar edi, hozir esa boshqa (keng polosali) kanalga ulanish orqali sanoqli daqiqalarda amalga oshadi;
  
• 
  har qanday trafikni uzatishda shaffoflik, boshqa texnologiyalarda shakllangan, zamonaviy Frame Relay, ISDN i ATM texnologiyalarini biriktirgan holda trafiklarni uzatish uchun virtual konteynerlarni qo‘llash bilan bog‘liq;
  
• 
  qo‘llashning universalligi. Texnologiyani, nuqtadan-nuqtagacha minglagan kanallarni 40 Gbit/s tezlikda uzatishni ta’minlovchi, global tarmoqlarni yoki global magistrallarni yaratishda qo‘llanish mumkinligi kabi, o‘nlagan lokal tarmoqlarni birlashtiruvchi halqali korporativ tarmoqlar uchun ham qo‘llash mumkin;
  
• 
  quvvatni oshirishning soddaligi, apparaturani o‘rnatish uchun universal ustunning mavjudligi, bir gurux funksional bloklarni olib o‘rniga (yuqori tezlikga mo‘ljallangan) yangi bloklar guruxini qo‘yish, ierarxiyaning keyingi ancha yuqori tezliklariga o‘tish imkonini beradi.
  

Boshqa zamonaviy texnologiyalarni o‘ziga biriktirgan xolda, xar qanday trafikni (yuklamani) uzatish imkoni, masalan, Frame Relay – xozirgi zamonaviy tizimlardan biri (32 baytli ATM paketi) yoki qatorlar orasida bir qonun bo‘lishi lozim. Axborotli yuklamalarga sarlovxa maydonini ishlash orqali sinxron transport moduli (STM–1)ning o‘lchovi aniklanadi: 9x261 + 9x9=9x270=2430 bayt yoki 2430x8=19440 bit, 800 Gs takrorlanish chastotasida SDH ierarxiyasidagi tezlikni aniqlash imkonini beradi: 19440x8000=155,52 Mbit/s