ЎҚув-услубий мажмуа

 
УМУРТҚА ПОҒОНАСИ 
Умуртқа канали ва унинг таркиби. Умуртқа поғонаси ва орқа миянинг 
индивидуал ва ёшга боғлиқ тафовутлари. Умуртқа поғонаси ва орқа мия туғма 
нуқсонларининг (spina bifida, орқа мия чурралари) жарроҳлик анатомияси.
Оператив аралашувларни анатомик-физиологик асослаш. Бел пункцияси. 
Ламинэктомия. Орқа мия чурраларида операциялар. 
 
КИЧИК ТОС 
Топографик анатомия 
Ташқи мўлжаллар, чегаралари. Кичик тос деворлари ва туби (тос 
диафрагмаси ва сийдик-таносил диафрагмаси). Тос чаноғи бўшлиғи. Кичик тос 
бўшлиғига кириш ва чиқишнинг суяк-фиброз чегаралари. Индивидуал, жинсга 
ва ёшга боғлиқ тафовутлар. Тос бўшлиғининг қоринпарда, қоринпарда ости ва 
тери ости қаватларига бўлиниши. 
Қоринпарданинг эркаклар ва аёллардаги йўли. Қоринпарда бурмалари. 
Эркакларда пуфак-тўғри ичак ўйиғи; аёлларда пуфак-бачадон ва тўғри ичак-
бачадон ўйиғи. Тос фасциялари. Тос ички фасцияси париетал ва висцерал 
варақлари ҳамда унинг тўсиқларининг йўли. Денонвилье қоринпарда-оралиқ 
(тўғри ичак-пуфак) апоневрози. Клетчатка бўшлиқлари: деворий ва аъзолар 
атрофидаги. Ён деворий клетчатка бўшлиғи. 
Ички ёнбош артерияси ва унинг шохлари, бел-думғаза чигали поялари ва 
симпатик чегара пояси, веналар ва веноз чигалларнинг топографияси. Тос 
қоринпарда ости клетчаткасининг қоринпарда орти бўшлиғи, думба соҳаси, сон 
ва оралиқ клетчаткалари билан алоқаси. Тоснинг лимфа тугунлари ва лимфа 
оқиши. 
Тўғри ичак. Бўлимларга бўлиниши ва уларнинг қоринпардага 
муносабати. Тўғри ичак атрофи ва тўғри ичак орти клетчатка бўшлиқлари. 
Тўғри ичакнинг эркак ва аёллар тосидаги синтопияси. Қон билан 
таъминланиши, иннервацияси, вена қони ва лимфа оқиши. 
Сийдик пуфаги (қовуқ). Унинг қоринпардага муносабати. Қоринпарда 
бурмалари. Пуфак олди фасцияси. Пуфак олди ва пуфак атрофи клетчатка 
бўшлиқлари. Сийдик пуфагининг эркаклар ва аёллар тос бўшлиғидаги 
синтопияси. Қон билан таъминланиши, иннервацияси, вена қони ва лимфа 
оқиши. Эркакларда простата бези, уруғ пуфакчалари, уруғ йўллари ва сийдик 

---

чиқариш канали топографияси. Сийдик чиқариш каналининг аёллардаги 
топографияси. 
Бачадон ва ортиқлари. Бачадон бўлимлари ва уларнинг қоринпардага 
муносабати. Бачадоннинг фиксацияловчи аппарати (кардинал, думғаза-бачадон 
ва қов-бачадон бойламлари). Бачадоннинг осилтириб турувчи аппарати (сербар 
ва юмалоқ бойламлар). Бачадон найлари ва уларнинг қоринпардага муносабати. 
Тухумдонлар, бойламлари ва уларнинг қоринпардага муносабати. Най ва 
тухумдон тутқичлари. Бачадон атрофи ён клетчатка бўшлиғи ва унинг тос 
қоринпарда ости қавати клетчатка бўшлиғи билан алоқаси. Бачадон ва 
тухумдон артерияларининг йўли. Бачадон артериясининг сийдик йўлига 
муносабати. Қин, унинг бўлимлари, қоринпардага муносабати, синтопияси. Қон 
билан таъминланиши, иннервацияси, вена қони ва лимфа оқиши. 
Тоснинг тери ости қавати – чот оралиғи. Чот оралиғининг суяк-
бойлам-мускул чегаралари. Анал ва сийдик-таносил учбурчакларга бўлиниши. 
Анал учбурчак – тос диафрагмаси. Чегаралари, қаватлари. Орқа чиқарув 
тешигини кўтарувчи мускул ва унинг бўлимлари. Тўғри ичакнинг ташқи ва 
ички сфинктерлари. Таносил томир-нерв тутамининг топографияси. Олькок 
канали. Қуймич-тўғри ичак чуқурчасининг клетчатка бўшлиғи, унинг 
деворлари ва кичик тос ва думба соҳаси клетчаткаси билан алоқаси. Сийдик-
таносил учбурчаги, сийдик-таносил диафрагмаси. Қаватлари, фасциялари, 
мускуллари, томир ва нервлари. 
Эркаклар сийдик чиқариш каналининг ташқи: пардали, бульбоз, каверноз 
қисми. Уруғ тизимчаси. Эркаклар ташқи таносил аъзолари. Мояк ва унинг 
ортиғи, мояк қобиқлари. Қон билан таъминланиши, иннервацияси, вена қони, 
лимфа оқиши. Аёллар ташқи таносил аъзолари. Қон билан таъминланиши, 
иннервацияси, вена қони, лимфа оқиши. Даҳлизнинг Бартолиний бези. 
Тос бўшлиғи аъзоларининг туғма нуқсонлари (қовуқ экстрофияси, 
дивертикуллари, тўғри ичак ва анал тешик атрезияси, тўғри ичак ва ташқи 
жинсий аъзолар оқмалари, тушмаган мояк, мояк ва уруғ тизимчаси қобиқлари 
истисқоси, эписпадия, гипоспадия) жарроҳлик анатомияси.