Ўқув қўлланма Масъул мухаррир

Фаннинг мақсади. Табиий географик жараёнларнинг шаклланиши, ривожланиши ва тарқалиши ҳақида билимлар бериш.
Фаннинг вазифалари:
- табиий географик жараёнларни ўрганишнинг долзарблик даражасини аниқлаш ва генетик жиҳатдан таснифлаш.
- табиий географик жараёнларнинг турларини ўрганиш.
Табиий географик жараёнларни ўрганишнинг илмий, амалий аҳамиятини аниқлаш.
Табиий географик жараёнлар фани талабаларга қуйидаги билимларни беради:
- табиий географик жараёнлар ҳақида тушунча бериш фаннинг мақсад ва вазифалари ҳамда талабаларга берадиган билимлар тизимини аниқлаш;
- табиий географик жараёнларни шаклланиш ва ривожланиш омиллари, уларни синфлаштириш ҳақида;
- нураш жараёни ҳақида. Физик нураш, кимёвий нураш, органик нураш. Уларнинг бир-бирлари билан боғлиқлик даражаси ва махсулотлари ҳақида;
- ер ости сувлари фаолияти билан боғлиқ бўлган жараёнлар ва уларнинг бир - бирлари билан боғлиқлиги (дениз, кўл ва сув омборлари қирғоқларининг ювилиши ва емирилиши, дарё қирғоқлари ва ўзанлари бўйлаб юз берувчи эрозия, сел ҳодисаси) ҳақида;
- гравитацион кучлар таъсирида шаклланадиган табиий географик жараёнлар (сурилмалар, кўчкилар, қор кўчкилари, музликлар ҳаракати) ҳақида;
- шамол таъсирида ривожланадиган жараёнлар (кум, тупроқ заррачаларининг шамол таъсирида бир жойдан иккинчи жойга олиб кетилиши, ётқизилиши ва ҳ.к.) ҳақида;
- тоғ жинсларининг музлаши, эриши, музликларнинг ҳаракати туфайли вужудга келадиган жараёнлар (термокарст, гидролоколитлар, музлаган ерларнинг кўтарилиши, экзарация, маар ва зандр далалари, қўй пешаналари в.х. шаклланиши) ҳақида;
- тоғ жинсларининг ички кучлар таъсирида ривожланадиган жараёнлар (тоғ жинсларининг шишиб кетиши, ҳажмининг камайиши, емирилиши ва бошқалар) ҳақида;
- ернинг ички кучлари таъсирида вужудга келадиган жараёнлар (зилзила, вулкан ва уларнинг оқибатлари) ҳақида;
- атропоген таъсир туфайли шаклланадиган ва ривожланадиган жараёнлар (шўрланиш, иккиламчи шўрланиш, ер юзасининг чўкиши, сув босиши, ботқоқланиши ва х.к.) ҳақида.