Usmonli turklar davlati (1299-1922)

USMONLI TURKLAR DAVLATI (1299-1922)

Reja:

• Usmonli imperiyasining tashkil topishi.
• Harbiy yurishlar
• Usmonli turklar davrida madaniyat.

Rivojlangan paytida quyidagi davlatlarni o’z ichiga olgan:

• Rivojlangan paytida quyidagi davlatlarni o’z ichiga olgan:

Kichik Osiyo, Kavkaz, Qrim, Yaqin sharq, Shimoliy Afrika, sharqiy Yevropa.

Usmonli turklarning vujudga kelishi.

• Ma’lumki Saljuqiylar davlati parchalanib ketadi ya’ni bir qancha mayda 10 lab biylarga bo’linib ketadi.
• Shunday biyliklardan biri Usmon biyligi vujudga keladi.

Usmonli Turklar sulolasi asoschisi Usmon I hisoblanadi.
Uning hukmronlik qilgan yillari 1299-1326- yillarga to’g’ri keladi.
Dastlab Usmon biyligi Kichik Osiyoning shimoliy g’arbiy qismida ya’ni eski shaharda vujudga keladi va aynanUsmoniylarning keyingi taraqqiyotiga Vizantiya bilan qoshniligi qo’l keldi.
•Dastlab Usmon davrida Bursa va uning atroflari bo’ysundiriladi va uning voris o’g’li O’rxon davrida esa Nikeya va Nikomediya bo’ylari egallandi va Qora dengiz bo’ylariga chiqildi.

•Davlat boshqaruv shakli juda oddiy ya’ni harbiy urug’ qabila yeg’inida biy unvoni berilgan. •Biyga yuklatilgan asosiy vazifa u istilochi yurishlarni tashkillalshtirib berishi kerak edi.

• O’rxon davrida juda katta islohotlar o’tkazilgan. Masalan, hududlar kengayishi bilan vazir lavozimini ta’sis etadi, hududlar ma’lum bir tengliklarga bo’lib chiqiladi, harbiy islohot o’tkaziladi va qo’shin, otliq , piyoda qismlarga bo’linadi.

Bundan tashqari Orxon davrida pul islohoti ham o’tkazilib, tanga pullar zarb qilinq boshladi va muomalaga chiqdi.

• Bundan tashqari Orxon davrida pul islohoti ham o’tkazilib, tanga pullar zarb qilinq boshladi va muomalaga chiqdi.

Bolqonga birinchi yurishlar 1353-1357 yillar orasida bo’lib o’tadi.

• Bolqonga birinchi yurishlar 1353-1357 yillar orasida bo’lib o’tadi.
• Keyingi 30 yil davomida Bolqon yarim oroli Usmonlilar tomonidan to’liq egallanadi.
• Bolqonda Bolgariya, Bosniya, Vizantiya, Serbiya kabi yirik davlatlar bor, lekin ularning o’zaro ichki nizolari Usmonlilarga qarshi ularni birlashtira olmadi.
• Bu kabi nizolar sababli Usmonlilar Bolqon yarim orolini qisqa vaqtda egalladi.

•Poytaxt ko’chirildi.
•1389-yilda Kosovo maydonida Serblar ustidan g’alaba qozonadi.
•1393-yilda Tilnovani bosib oladi va bundan keyingi jangda 1396-yilda Bolgar, Vengen, Valaxdalarning birga yeg’gan 60 mingtalik qoshinini ham mag’lub qiladilar va Bolqon yarim oroli to’laligicha Usmonlilar tasarrufiga o’tadi.

Boyazid Yildirim davri.

• Taxtga 1389-1402-yillar davomida Boyazid Yildirim o’tiradi.
• Amir temur va Boyazid o’rtasida bir qancha ziddiyat va to’qnashuvlar bo’lib o’tadi.
• Ular o’rtasida 5 marta maktub almashingan.
• 1403-yil vafot etadi.

Madaniyati

• Madaniyat juda ham rivojlangan. Misol qilib XV asrda Mehri Xotun, Mullo Mahmud kabi shoir va adiblarni keltirishimiz mumkin.
• Undan tashqari qurilish, obodonlashtirish ishlari olib borilgan.
• Xo’ja Sinor shu davrda yashab o’tgan va 300 dan ortiq masjid, madrasa, ko’prik va boshqa binolar qurilishida ishtirok etgan.

Fanlar, jumladan, geografiya, tarix fanlari ham taraqqiy etadi.

• Fanlar, jumladan, geografiya, tarix fanlari ham taraqqiy etadi.
• “O’rta yer dengizi”, “Sayohatnoma”, “Jahonnoma”

E’tiboringiz uchun raxmat