Усмонхон алимов

 .رشبلا اوقنأو رعشلا اولسغاف
Абу Довуд ва Имом Термизий ривоят қилади: Набий 
(соллаллоҳу алайҳи ва саллам):
 
“Ҳар бир соч толаси ости 
нопокдир, бас, сочни ювинглар ва терини покланг лар”,
 
дедилар. 
Ғуслда тана аъзоларини сув билан ювиш керак. Ушбу 
шаръий ҳукмга кўра, тананинг барча аъзолари – кин
­
дик, икки қулоқнинг зоҳирий жойлари ва қўлтиқ остини 
ишқалаб ювиш вожиб бўлади. Баъзи кишиларда “кўз ва 
қулоқнинг ичини чўп билан ювиш керак” деган нотўғри 
тушунча бор. Қулоқ ичи қўл борган жойгача ювилади.
Ғуслнинг суннатлари. 
Танадаги нопокликни кет
­
казиш ва таҳорат қилиш, барча аъзоларга уч мартадан 
сув етказиш, охирида оёқларни сув тўпланган жойдан 
бошқа ерда ювиш, ният қилиш, тасмия айтиш, мисвок 
ишлатиш, соқол, бармоқларга ҳилол қилиш, баданда
­
ги нопокликни имкон бўлса, ишқалаб кетказиш ғуслда 
суннат амаллардир.
Бу ҳақда “Олти китоб” соҳиблари ривоят қилади. Ибн 
Аббосдан (розияллоҳу анҳу), Маймуна онамиз (ро зиял­
лоҳу анҳо) айтади:
“
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам) жанобатдан ғусл қилаётганларида қўлларини уч 
марта ювдилар. Кейин идишдан сув олиб, чап қўллари 
билан аврат аъзоларини покладилар. Сўнг чап қўлларини 
ерга урдилар ва қуритдилар, таҳорат қилдилар. Бошла
­
рига уч ҳовуч сув қўйдилар, ҳар ҳовучда икки кафтлари 
сувга тўлди. Кейин айрим аъзоларини ювдилар. Охирида 
бошқа ерга ўтиб оёқларини ювдилар”. 
Эркакнинг ўрилган сочи бўлса, ечиш вожиб бўлади. 
Токи сочлари орасига сув етсин. Аммо аёлнинг ўрилган 
www.muslim.uz

---

 
Усмонхон Алимов

393
сочи бўлса, ечиш вожиб эмас, балки соч тагига сув етка
­
зиш кифоя. 
Таяммумнинг шартлари
Агар ғусл учун керак бўлган сув бир мил узоқда бўл­
са ёки кун совуқлиги боис касал бўлишдан қўр қилса, 
йиртқич ҳайвон ёки душман сувни эгаллаб олган бўл­
са­ю, ўзи ё молига ҳамласидан қўрқилса, таяммум қилиш 
жоиз бўлади.
Таяммум
 
юзга масҳ тортиш учун қўлни ер жинсидан 
бўлган нарсага, масалан тупроқ, тош ёки қум, ёки киши
­
га ўтирган ғубор бўлиши мумкин, унга қўлини уриб юзга 
суриш ва иккинчи маротаба уриб, қўлларнинг тирсакла
­
ри билан қўшиб масҳ қилишдир.
Аллоҳ таоло баён қилади:
ﭿ ﭾ ﭽ ﭼ ﭻ ﭺ ﭹ ﭸ ﭷ
ﮁﮀ