Усмонхон алимов

«Оналар болаларини тўла икки йил эми задилар...» 
(Бақара, 233)
.
www.muslim.uz

---

 
Усмонхон Алимов

39
Ояти каримада чақалоқни икки ёшигача она сути би
­
лан эмизиш нақадар фойдали эканига ишорат этил моқда. 
Лекин шариат бўйича она эмизишга мажбур қилинмай­
ди, бунга бошқа эмизадиган аёлларни ёллаш ҳам мум
­
кин. Бу одат арабларда кенг тарқалган эди. Муҳаммад 
(алайҳиссалом) оналари тирик бўлатуриб, Саъд қабила­
сига мансуб Ҳалима исмли аёлга эмизди рилганлари, тар
­
биясига берилганлари Ислом тарихидан маълум. 
Сут она ёллашда унинг соғлом, серсут, хулқи ва одоби 
намунали, ўзи ақлли бўлишига алоҳида эътибор бериш 
керак, чунки эмизувчи аёлнинг феъл­атворидаги иллат 
ва фазилатлар болага ҳам кўчиши аниқланган.
Уламолар ўртасида «Она ўз фарзандини эмизишга 
мажбурми ёки мажбур эмасми?» деган масала ҳам бор. 
Абу Ҳанифа (раҳматуллоҳи алайҳ): «Агар бола онасидан 
бошқани эммаса ёки онасидан бошқа эмизадиган аёл 
бўлмаса ёхуд ота бошқа эмизадиган аёлга бериш учун 
ижара маблағига эга бўлмаса, она болани эмизишга маж
­
бур қилинади», деганлар. Чунки эмиш боланинг нафа­
қаси ҳисобланиб, унга кетадиган барча нафақа отанинг 
бур чидир. Бу масалада ҳам аёлнинг эрки, озодлиги, шах
­
сий ҳуқуқи эътиборга олингани ва туққан онаси «мен бо
­
ламни эмизмайман» деса, уни айблаш ноўрин экани би
­
линади. Имом Молик (раҳматуллоҳи алайҳ) эса: «Туққан 
она боласини эмизишга мажбурдир», дейдилар.
Аммо баъзи оналар ҳам бор, сути камлиги, қомати 
бузилиши, иши кўплиги каби сабабларни баҳона қилиб, 
боласини эмизиш ўрнига сунъий сут ва бўтқалар билан 
боқишни афзал кўришади. Табиатдаги ҳеч нарса она сути 
ўрнини босолмайди, буни замонавий тиббиёт ҳам исбот
­
лаган. Ҳадиси шарифда: «Бола учун она сутидан яхшироқ 
озуқа йўқ», дейилган. 
Халқимизнинг ўзига хос бир гўзал фазилати ва хусу
­
сияти бор – ҳеч бир она боласини сабабсиз, узрсиз эми
­
зишдан бош тортмайди. Дарҳақиқат, зарурат бўл ма ган 
тақдирда муддатидан олдин она сутидан бошқа сут ёки 
www.muslim.uz

---

40
Оилада фарзанд тарбияси
маҳсу лот билан боқишга ўтиш боланинг соғлом, бар ка­
мол ўсишига салбий таъсир этишини замонавий тиббиёт 
таъкидлайди.