Usmanova N. Yu. Iqtisodiyot va moliyaviy menejment

 

---

204 
Nazorat savollari
1.
Moliyaviy tahlilning qanday turlari mavjud? 
2.
Moliyaviy tahlil uslublari deganda nimani tushunasiz? 
3.
Moliyaviy koeffitsientlar deganda nimani tushunasiz? 
4.
Moliyaviy natijalar to`g`risidagi hisobot shaklining asosiy ko`rsatkichlariga 
nimalar kiradi? 
5.
Subyektlarni moliyaviy baholashda moliyaviy hisobotlar va koeffitsientlardan 
foydalanishning qanday usullari bor? 

---

205 
XIV BOB.
AKTIVLARNI BOSHQARISH 
 
Reja: 
14.1. Subyektlarning asosiy va aylanma kapitallarini boshqarishda moliyaviy 
axborotlardan foydalanish usullari. 
14.2. Subyekt aktivlarining iqtisodiy mohiyati va guruhlanishi. 
14.3. Subyekt aktivlarining shakllanishi, baholash va ularni boshqarish. 
Tayanch iboralar:
asosiy kapital, aylanma kapital, kapital, Nou-xau, tender, 
innovatsiya, venchur, moliyaviy axborot,nomoddiy aktivlar, litsenziya, patent, 
liverdj, gudvil 
 
14.1. Subyektlarning asosiy va aylanma kapitallarini boshqarishda moliyaviy 
axborotlardan foydalanish usullari. 
Korxona aktivlari tarkibi quyidagicha bo`lishi mumkin: 
1. Qisqa muddatli aktivlar 
a) erkin pul vositalari (kassa, hisob raqami); 
b) tovar-moddiy zaxiralar (xom-ashyo, tugatilmagan ishlab-chiqarish, 
tayyor-mahsulot); 
с) debitor qarzi (xaridorlarga etkazilgan mahsulot uchun hisob); 
d) qisqa muddatli moliyaviy quyilmalar (obligatsiyalar, veksel`, depozitlar); 
e) kelgusi davr sarflari (sug`urta badali, ijara to`lovi, litsenziya to`lovlari). 
2. Uzoq muddatli aktivlar. 
a) bino va inshoatlar; 
b) jixozlar; 
c) tugatilmagan qurilish (mablag` sarfi); 
d) qo`yilmagan jihozlar (mablag` sarflash); 
3. Nomoddiy aktivlar. 
a) 
NIOKR 
(timsol 
ishlab 
chiqarish 
chiqimlari, 
texnologiya-ni 
mukamallashtirish, tannarxga yozilishi mumkin); 

---

206 
b) mualliflik huquqiga patentlar; 
c) gudvil; 
Moliyaviy boshqarishda aktivlarga nisbatan moliyaviy qaror qabul qilishni 
tizimlashtirish mantiqi korxonalarning balansi yordamida yoritiladi. Korxonaning 
aktivlari korxonalar uchun potentsial daromad keltiruvchi moliyaviy va moddiy 
shakllardagi quyilmalar hisoblanib, ular asosan 2 turga bo`linadi: uzoq muddatli 
(aylanmadan tashqari aktivlar-asosiy fondlar va nomoddiy aktivlar) va joriy 
(aylanma) aktivlardan iboratdir. 
Moliyaviy boshqarish nuqtai nazaridan uzoq muddatli xarakterdagi 
moliyaviy qaror qabul qilish asosan aylanmadan tashqari aktivlarga nisbatan 
taaluqli bo`lib 2 asosiy guruhga ajratiladi: investitsion loyixalarni boshqarish va 
moliyaviy aktivlarni boshqarish.