Usmanova N. Yu. Iqtisodiyot va moliyaviy menejment

 
11.3. Boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayoni va bosqichlari. 
Boshqaruv qarorlari, boshqaruv qarorlari samaradorligi, qaror qabul qilish 
jarayoni, qaror qabul qilish uslubi, qaror qabul qilish modeli 
Boshqarish qarorlari, ularning mazmuni va turlari. 
Menejer faoliyatining asosiy ko`rsatkichlaridan biri uni to`g`ri qaror qabul 
qilish qobiliyatidir, chunki u boshqarishning to`rtta funktsiyasini bajarish 
jarayonida: rejalash, tashkil qilish, motivlash va nazorat – doimo qarorlar oqimi 
bilan ish olib boradi. 
Qaror ishlab chiqish – rahbar faoliyatida ijodiy jarayondir. U odatda 
quyidagi bosqichlarni o`z ichiga oladi: 
✓
maqsadni qo`yish va ishlab chiqish 
✓
muammoni o`rganish 
✓
qabul qiliniyotgan qarorning mumkin bo`lgan oqibatlari hamda 
samaralilik mezonlarini tanlash va asoslash 
✓
qaror variantlarini ko`rib chiqish 
✓
qarorni ijrochilarga etkazish 
✓
qaror bajarilishini nazorat qilish. 
Keng ma`noda boshqarish qarori o`zaro bog`lik maqsadga yo`naltirilgan va 
boshqarish masalalari realizatsiyasini ta`minlaydigan mantikiy izchillikdagi bosh-
qarish harakatlari to`plamini ifodalaydigan boshqarish mehnatining asosiy turidir. 
Boshqarish qarori deganda muammoli vaziyatni hal qilishga 
yo’naltirilgan akt:alternativ (ikki va ko’p variantdan birini 
tanlash) tanlab olish tushuniladi. 

---

159 
Boshqarish qarorlari va turlari. 
Qarorni turli belgilar bilan klassifikatsiyalash mumkin. Odatda qaror aniqlik 
va tavakkalchilik qabul qilinadi. Aniqlik sharoitida menejer natijalarga ishonadi, 
tavakkalchilik sharoitida u muvaffaqiyatni ehtimolligini sezishi mumkin xolos. 
Boshqarish qarorlari quyidagicha klassifikatsiyalanadi: 
✓
muddati va oqibatlari bo`yicha: uzoq, o`rta va qisqa muddatli qarorlar 
✓
qabul qilish chastotasi bo`yicha: bir martalik, takrorlanuvchi
✓
qamrovi bo`yicha: umumiy, qisqa ixtisoslangan 
✓
tayyorlash shakli bo`yicha: yagona, guruhli va jamoaviy 
✓
muddatining qat`iyligi bo`yicha: konturli, strukturalangan va algoritmik. 
Tashkiliy qarorlar – bu rahbarning lavozimi bilan belgilangan vazifalarni 
bajarish uchun variant tanlash Tashkiliy qarorlarning maqsadi – tashkilot o`z 
oldiga qo`yilgan vazifalar harakatini ta`minlash. 
Tashkiliy qarorlarni ikki guruhga bo`lish mumkin: dasturlangan va 
dasturlanmagan.Qaror qilishga yondashuv: 
Qaror qabul qilish odatda oson, ammo yaxshi qaror qabul qilish qiyin. 
Qaror qabul qilish – bu psixologik jarayondir, shuning uchun rahbar 
tomonidan qaror qabul qilish o`z-o`zidan yuqori mantiqiylik darajasigacha bo`lishi 
mumkin. 
Induktiv qarorlar – bu rahbar tomonidan hissiyotga asoslanib to`g`ri qabul 
qilingan qarorlardir.