Uslubiy ishlanma

1 –rasm. D-30 zambaragining burish (a) va ko‘tarish (b) mexanizmlari

Asosiy kinematik juftlik deb, uning bir elementi qurolning tebranuvchi yoki aylanuvchi qismi bilan bevosita qattiq bog‘langan va u bilan umumiy aylanish tezligiga ega (masalan, lyulka yoki stanokka mahkamlangan tishli sektor). Mexanik uzatmalarning eng ko‘p tarqalgani vintli, tishli, chervyakli va zanjirlilar hisoblanadi.

Vintli uzatmalar odatda vint va matkadan iborat va asosan aylanma harakatni ilgarilama harakatga o‘zgartirish uchun mo‘ljallangan. Vintlar to‘g‘ri burchakli yoki trapetsiyasimon rezbali bo‘ladi, bu bilan kuch tomondan ko‘proq yutuqqa ega bo‘ladi. Bunda trapetsiyasimon rezbaning to‘g‘ri burchakliga qaraganda ustunligi shundaki, u rezba eyilganda salt yurishini regulirovk qilish imkonini beradi.

Vintli uzatmalarning afzalligi konstruksiyasining oddiyligi, kuchdan yutishi, siljishni yuqori aniqlikda ta’minlash imkoni, ekspluatatsiya qilishdagi oddiylik.

Asosiy kamchiligi – FIK ning kamligi, bu ishqalanishga kuch katta sarf bo‘lishi bilan tushuntiriladi.

Tishli uzatma aylanma harakatni uzatish uchun xizmat qiladi, ammo aylanma harakatni ilgarilama harakatga aylantirish uchun qo‘llaniladigan mexanizmlarda ham uchraydi (shesterna – reyka uzatmasi). Tishli uzatmalar silindrsimon, konussimon, vintli bo‘lishi mumkin.