|
7 – rasm. K-1 kollimatori:
1 – oyna; 2 – korpus; 3 – shaytoncha; 4 – vizir; 5 – blenda; 6 – sharli taglik;
7 – kronshteyn; 8 – patron
Kollimatorga uning shifri K-1, zavod markasi va kollimator nomeri yoziladi.
KOLLIMATORNING ASOSIY KONSTRUKTIV VA OPTIK MA’LUMOTLARI.
Ko‘rish maydoni..................................................100
Qorachig‘ diametri..............................................48mm
Panoramadan kollimatorning ishlash
uchun eng qulay uzoqligi.......... 6-8 m
Kollimator to‘ri gorizontal o‘qidagi
belgilar soni............................. 76
Kollimator to‘ri va panorama maxsus
shkalasi bo‘laklari qiymati.................. 7,8 (0-02,2)
MASSASI:
kollimator.........................................................1,3 kg
kollimator g‘ilofda.........................................2,4 kg
uch oyoq...................................................................3,5 kg.
Qurol kollimatori K-1 asos, mo‘ljallagiya ob’ektiv, to‘r, shayton, sharsimon tovon, oyna, simli patron, shtepsel muftasi, blenda va gorizontal yo‘naltirish mexanizmidan tashkil topgan.
Kollimatorning optik tizimi ko‘p linzali ob’ektiv linza-to‘r, mat oyna, himoya oynasi va oynadan tashkil topgan.
Asos ichiga optik detallar mahkamlangan truba ko‘rinishiga ega.
Qurol panoramasi kollimatorni yo‘naltirish mo‘ljallagichi kollimator asosining old qismiga shtift va vintlar bilan mahkamlangan. Asosning o‘rta qismiga shayton mahkamlangan. Asosning quyi qismiga o‘q qotirilgan bo‘lib bu o‘q yordamida sharsimon tovon asosga mahkamlanadi. SHarsimon tovon kollimatorni uch oyoq kosachasida mahkamlashga mo‘ljallangan.
Kollimator asosining orqa qismida oyna mahkamlangan.
Asosning ichida old qismida bir biriga elimlangan ob’ektiv linzalari mahkamlangan. Linzalar qamroviga qo‘yilgan va unda mahkamlangan.
Qamrov asosning old qismiga qotirilgan va vint bilan qulflangan.
Asosning o‘rta qismiga ham qamrov qotirilgan, unga ob’ektiv linzalari mahkamlangan. Linzalar orasiga xalqa qo‘yilgan.
Asosning orqa qismiga ham qamrov qotirilgan, u vint va xalqa bilan qulflangan. Xalqa xomutni asosda ushlab turadi. Qamrov ichiga linza to‘r xalqa bilan mahkamlangan qamrov qo‘yilgan.
Linza-to‘rda kollimator to‘ri yozilgan. Qamrov, qamrov ichida xalqa va vint bilan mahkamlangan. Qamrov ichiga yaltiramaydigan xira (matovoy) oyna qo‘yilgan qamrov vint bilan qulflangan.
Kollimator to‘rida vertikal polosa hosil qiluvchi 76 ta bo‘lak mavjud. Kollimator to‘rining o‘ng yarmida joylashgan polosalar A,B,V va x.k. xarflar bilan, chap yarmida joylashgan polosalar 1,2,3 va x.k. sonlar ifodalangan.
Pufakcha kollimatorning yonbosh qiyaligini tuatish, ya’ni kollimator to‘ri polosalarini vertikal o‘rnatish uchun xizmat qiladi.
Pufakcha kollimator asosi quloqchalarida gayka bilan mahkamlangan. Kollimatorni pufakcha bo‘yicha o‘rnatish kollimatorni ko‘ndalang chayqatishbilan amalga oshiriladi.
Oyna tabiiy yorug‘lik nurlarini kollimator to‘riga yo‘naltirish uchun xizmat qiladi. Oyna qamrovga qo‘yilgan va unda gayka va vint bilan mahkamlangan. Oprava o‘qqa kiydirilib shtift bilan mahkamlangan. O‘q xomut quloqchalarida buriladi.
Kollimator bilan tabiiy yorug‘likda ishlaganda xomutchani aylantirib qamrovni shunday qiyalatish kerakki, bunday xolatda kollimator to‘ri eng ko‘p yoritilishi kerak.
Elektr yoritkichdan foydalanilganda oynani ko‘tarib gorizontal xolatga qo‘yiladi.
Simli va shtepsel muftali patron elektr lampochkasini akkumulyator batareyasi bilan ulash uchun xizmat qiladi. Patronga reflektor qotirilgan va unga himoya oynasi vint va gayka bilan biriktirilgan.
Kollimator bilan tunda va ko‘rinish yomon bo‘lganida ishlashda patronni reflektorgacha xalqaga qo‘yib, shtepsel muftasi esa akkumulyator batareyasiga ulanadi.
Blenda kollimator asosining old qismiga kiydiriladi. U kollimator ob’ektivida quyosh ta’sviri paydo bo‘lishini va tashqi linzaning kirlanishini oldini oladi.
GORIZONTAL YO‘NALTIRISH MEXANIZMI – sharsimon tovonga bikir biriktirilgan povodok asosiga shtift bilan mahkamlangan povodokdan tashkil topgan. Povodokning bir chiqig‘iga maxovikli yo‘naltiruvchi vint, ikkinchisiga esa prujinali gilza o‘rnatilgan vtulka qotirilgan.
Povodok chiqig‘i vint va gilza orasida joylashgan. Vint aylantirilganda kollimator gorizontal tekislikda buriladi.Kollimator to‘rini yoritish uchun elektr energiyasi manbayi bo‘lib, ikkita ketma-ket ulangan NK-13 ishqorli akkumulyatorlari xizmat qiladi. Ular temir qutiga solingan va tunda ishlash paytida tasmasi bilan uchoyoq oyog‘iga mahkamlanadi. Quti qopqog‘ida shtepsel vilkasi mavjud bo‘lib, unga shtepsel muftasi va o‘chirgich ulanadi.
Kollimator bilan ishlashda akkumulyatorlar batareyasi energiyasi energiyadan faqat zarur xollarda foydalanish zarur. Qolgan vaqtlarda elektrlampochkasi o‘chirilgan bo‘lishi kerak.
Qurol kollimatorini otish pozitsiyasida o‘rnatish uchun uchoyoq mavjud.
Kollimator o‘zining sharsimon tovoni bilan uchoyoq kosachasiga o‘rnatiladi va unda nametka va siquvchi vint yordamida qotiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
