Урок 7
Одушевлённые и неодушевлённые существительные
( Jonli va jonsiz otlar)
1) Rus tilida o‘zbek tilidan farqli o‘laroq barcha tirik jonlarga KIM so‘rog‘ini beramiz !!!
Bularga odamlar , hayvonlar , qushlar , baliqlar va hasharotlar kiradi .
2) Одушевлённые существительные обозначают живы'е объе'кты: лю'дей и живо'тных, птиц, рыб , насеко'мие и отвечают на вопро'с КТО?
(Jonli otlar tirik jonlar , odamlar , hayvonlar , qushlar ,baliq , hasharotlarni bildirib keladi va KIM so‘rog‘iga javob bo‘ladi )
3) — Кто это? — Bu kim ?
— Это мужчи'на. Это же'нщина. Э'то соба'ка. — Bu erkak. Bu ayol. Bu it.
Например : (Jonli otlarga misollar)
По'вар , лиса' , кенгуру' , мертве'ц(o‘lik , murda , jasad ) поко'йник ,(marhum ) бес (Shayton), ферзь , ку'кла(qo‘g‘irchoq), Туз , Ара'б , да'ма , офице'р , ро'бот , бакте'рия ферзь , пчела( asalari , bolari )' , ви'рус , кома'р ( chivin ), инфузо'рия , персона'ж , велика'н ( bahodir , devqomat odam ), арти'ст , чебура'шка( сказочный персонаж )
Mustasno holat!
1)Rus tilida o‘lik , murda va marhum so‘zlari ham avval tirik bo‘lganligi sababli jonli hisoblanadi .
2)Rus tilida Kartadagi ferz va damma , ofitser , qo‘g‘irchoqlar ham odam kategoriyasida bo‘lganligi va tuzilishi ular kabi bo‘lganligi uchun jonli otlar hisoblanadi !!!
3)Demak biz hayvonlarga ham Bu kim ? deb so‘roq berishimiz kerak !!!
Demak yuqoridagi barcha otlarga biz KIM? deb so‘roq berishimiz kerak.
Неодушевленные существителные обозначають предметы , расте'ния , явле'ния приро'да и другие и отвечают на вопрос ЧТО ?
(Jonsiz otlar buyumlar , o‘simliklar tabiat hodisalari va boshqa narsalarni (jonsiz) bildiradi va nima so‘rog‘iga javob bo‘ladi.)
Например :
Па'рта , доска' , вулка'н , цвето'к , наро'д , толпа' (olomon ) , населе'ние(aholi) , трава'(o‘t) ,полк( qo‘shin ) , кефи'р , детвора'( mayda bolalar ) , рис(sholi) , чай , зуб , губа '(lab) , го'род , листва' ( barglar, yaproqlar), студе'нчество (studentlik).
Yuqoridagi otlarni jonli yoki jonsizga mansub ekanligini o‘rganib oling .
Bular bizlarni to‘g‘ri savol berishimizga va xatosiz gapirishimiz uchun juda muhim hisoblanadi .
Topshiriq: O‘rganib olganingizdan so‘ng qisqacha qilib ruscha misollar bilan rus tilida tushuntiring. Talaffuzizni rivojlantirish uchun rus tilida gapirib bering.
Jonli narsalar - bu yashaydigan, nafas oladigan, harakatlanadigan, o'sadigan, ko'payadigan va rivojlanadigan va hokazo yovvoyi tabiatning bir qismi. Va jonsizlar jonsiz tabiat ob'ektlari, ya'ni oldingi tushunchaning antonimidir.
E'tibor bering!Jonli otlar "kim?" Savoliga javob beradi, jonsiz toifaga kiruvchilar esa "nima?" Savoliga javob berishadi.
Ammo, masalan, o'yin davomida qo'g'irchoq bola yoki kattalarning xususiyatlari va fazilatlari bilan bog'liq. Bunday holda, siz qo'g'irchoqni jonlantirilgan jonzot deb hisoblashingiz mumkin.
Va "daraxt" haqida nima deyish mumkin? Biologiya nuqtai nazaridan, daraxt yovvoyi tabiatning bir qismidir. Ammo daraxt qurilish uchun materialni ham anglatishi mumkin (yog'och) va bu jonsiz tabiatdir. Ba'zan ertaklarda daraxt xarakterga ega bo'lib, u o'ylashi, gapirishi, hatto harakat qilishi mumkin, ya'ni u jonlantirilgan. Toifani to'g'ri aniqlash uchun siz matnni diqqat bilan o'qib chiqishingiz kerak.
Tushunmaganlarizni o‘qituvchidan so‘rang.
Do'stlaringiz bilan baham: |