Қурилиш меъйёрлари ва қоидалари

13. ЙЎЛЛАРИНИ ЖИҲОЗЛАШ 
13.1 Йўл белгиларини ўрнатиш, қатнов қисми чизиқларини чизиш, 
тўсиқлар, йўналтирувчи қурилмалар, светофор ва йўл харакатини автоматик 
равишда бошқариш ускуналарни ўрнатиш ишлари йўл пойида, йўл ёқасида, 
қияликларда текислаш ва мустаҳкамлаш, ҳамда тўкма бермалар қуриш ишла-
рини бажариб бўлгандан сўнг амалга оширилади. 
13.2 Автомобил йўлларини жиҳозлаш, ёритишни таъминлаш, кўкаламзор-
лаштириш, йўллардан фойдаланиш ҳизмати бинолари ва иншоотларини 
(автобус бекатлари ва павильионлар, автостанция ва автовокзаллар), автосервис 
хизмати комплекс (мотеллар, кемпинглар, истироҳат майдончалари, ювиш 
шохобчалари, таъмирлашда кузатув чуқурлари ва эстакадалар, ёнилғи қуйиш

---

ШНҚ 3.06.03-08 103-бет 
шохобчалари, техник хизмат станциялари, авария хизмати алоқа қурил-
малари)лари, овқатланиш ва савдо шохобчалари, йўл қурилиш-монтаж ишлари 
жараёнида ШНҚ 2.05.02 талабларига биноан ишларнинг календар жадвалига 
биноан бажарилади. 
13.3 Йўл белгилари, тўсиқлар, йўналтирувчи устунчалар, светофорларни 
ўрнатиш, қатнов қисми чизиқларини чизиш ишларини жойига боғлаш режалаш 
ишлари бажарилгандан сўнг бошлаш лозим. 
13.4 Йўл белгилари ўрнатиладиган устунлар, темирбетон тўсиқ устунлар ва 
огоҳлантирувчи устунчалар учун қазиладиган чуқурларнинг чуқурлиги 
лойиҳада кўрсатилганидан 3 cm дан кам бўлиши керак. Пўлат швеллерлар №10 
ва №12 ўрнатилган тўсиқлар устунлари ёки пўлатдан ёки пўлатдан эгма 
кесимли тўсиқ устунлари учун лойиҳадагидан 20 cm кичик бўлиши керак.
13.5. ГОСТ 25458 талабларига жавоб берувчи устундаги йўл белгиларини 
ўрнатишни устун билан бирга ГОСТ 23437 талаблари бўйича ўрнатилади. 
13.6 Қурилишдаги хавфсизликни таьминлаш мақсадида зарбдан ҳимоялов-
чи темир бетон устунлар қўланилганда, асбест цемент қувурнинг(пастдан) 
муфтадан юқори қисми ўрнатилган устун турадиган жой йўл юзасидан 85 cm 
дан кўп бўлмаслиги лозим. Бунда таянч устуннинг йўл юзасидан баландлиги 
2,5 m дан кўп бўлмаслиги шарт. 
Қурилишдаги ҳавфсизликни таьминлаш мақсадида ёғоч таянч қўлланилган 
холларда ундаги устунлар ўқидаги тешиклар белгисига параллел бўлиши шарт 
ва пастки тешикнинг маркази, таянч ўрнатилган жой йўл юзаси сатҳидан 15 cm 
дан кўп бўлмаслиги шарт. 
13.7. Тўсиқларни №10 ва №12 пўлат швеллерлар ёки тенг мустаҳ-
камликдаги пўлат профиллар қўлланилган ҳолда қурилганда, уларни олдиндан
устун ва консоллари билан секция ҳолатда тайёрлаб олиш тавсия қилинади. 
13.8. Ёнма-ён тўсиқларнинг секцияларини ГОСТ 7802 га асосан бирини 
иккинчиси устига чиқариб саккизта 16х45 болт билан махкамланади. 
13.9. Йўл чизиқларининг ўлчов ва материаллари ГОСТ 13508 талабига 
жавоб беришни лозим, қоплама юзига туширишни эса ГОСТ 23457 га мувофиқ 
бажарилади. 
13.10. Горизонтал чизиқ-ларни фақат ювилган, супирилган ва қуруқ 
қоплама юзасига ҳарорати 15
о
Сдан паст бўлмаганда нитро бўёқлардан ва 10
о
С 
паст бўлмаганда эса термоплатсик материаллардан фойдаланиб чизилади, 
бунда ҳавонинг нисбий намлиги 85% дан ошмаслиги лозим. 
Қоплама юзасининг ҳарорати 10°С дан паст бўлганда, термопластик 
материалларда чизиқларни тушириш учун, қоплама юзаси инфрақизил нурли 
горелкалар билан камида 15°С гача қиздириб олинади. 
13.11. Юмшаган қопламали юзаларга, мой, битум ёки ёриқ ва чокларни 
тўлғизиш учун қуйилган мастикали доғлар бўлган жойларда йўл чизиқларини 
туширишга рухсат этилади. 
13.12. Термопластик материаллардан туширилган чизиқлар ранги сифати-
нинг ёмонлашувининг олдини олиш мақсадида қуйидагилар рухат этилмайди: 
- тайёрланган термопластик материаллар тўла тугагунича йўл чизиғи 
чизувчи махсус автомашинанинг тўхташи; 

---

ШНҚ 3.06.03-08 104-бет 
- сарфловчи идиш бўшагандан сўнг иситгичларни ёқиб қўйилиши. 
13.13. Нитробўёқ билан горизонтал чизиқлар туширилган қатнов қисмида 
ҳаракатланишга камида 15 min ўтгандан сўнг, термопластик материаллар билан 
чизиқлар туширилган қисмларда эса камида 30 min ўтгандан сўнггина рухсат 
этилади. 
13.14. Йўл тўсиқларининг ва йўналтирувчи қурилмаларнинг элементлари 
ва тузилишлари ГОСТ 26804, уларни ўрнатиш эса ГОСТ 23457 талабларига
жавоб бериш лозим. 
13.15. Йўл светофорларининг тури ва гуруҳларининг ясалиши, уларнинг 
кўриниши ва сигналлари ГОСТ 25695 талабига тўғри келиши керак. Ўрнатиш 
жойларни ГОСТ 23457 бўйича аниқланади. 
13.16. Ёритгичлар, кўкаламзорлаштириш ишлари, йўллардан фойдаланиш 
хизмати комплекс бино ва иншоотларини, автотранспорт хизмати бино ва 
иншоотларини, автосервис комплекс қурилмалари, овқатланиш ва савдо 
шохобчалари, йўл ҳаракатини назорат этувчи йўлдаги қурилмаларни қуриш 
ишлари ШНҚ 2.05.02 ва МШН 33 талабларига мувофиқ бажарилади. 
13.17. Йўлни жиҳозлашдаги элементлар ўрнатишда асосий ўлчов кўрсат-
кичлари лойиҳадагидан қуйидагича фарқ қилиши мумкин: 
- чуқурнинг маркази кўрсатилганидан ±1 cm ;
-чуқурнинг баландлиги ±2 cm га; 
- белги шитининг пастки четининг баландлиги ҳар бир метр қадам 
кенглигида ±1 см; 
- тўсиқнинг чиқиб турган қисмининг секция узунлигига қараб тўсиқ 
баландлиги 
4320мм................ ± 1,0 cm
6320мм................ ± 1,5 cm
8320мм................ ± 2,0 cm
9320мм................ ± 2,35 cm
- тўсиқни кўриниш юзаси (тўсиқнинг тўлқинсимон юзалигида) 10 m 
узунликдан кўп бўлмаса ±3 cm. 
13.18. Йўл чизиқларининг режадаги рухсат этилган ўзгариши ± 3 cm ни 
ташкил этади. Йўл чизиқларининг четлари текис бўлиши керак. Уларнинг
рухсат этилган ўзгаришлари ҳар 0,5 m да ± 5мм га тенг.