Қурилиш меъёрлари ва қоидалари зилзилавий ҳудудларда қурилиш

α_с – сейсмик куч таъсирида юкнинг ортишини ҳисобга олувчи коэффициент,


(4.2)


бу ерда g – 9,81 м/с²;
А – коэффициент қиймати 7, 8, 9 балл учун мос равишда 0,12; 0,25; ва 0,5 олинади;
Т – грунт тебранишлар даври бўлиб, 4.1 жадвалдан аниқланади;
K – қувурнинг грунт билан кўндаланг ўзаро таъсир коэффициенти, кН/м³;


(4.3)

бу ерда μ – грунтнинг Пуассон коэффициенти;

K_х – қувур ва грунтнинг бўйлама ўзаро таъсири коэффициенти:


(4.3.1)


бу ерда α ва β – грунт шароитига боғлиқ коэффициентлар бўлиб, 4.2 жадвалдан аниқланади;
G_b – қувурнинг ҳар метрига таъсир этувчи вертикал босим бўлиб, кН/м; қувурнинг ўлчамлари, ётқизилиш шароити ва чуқурлиги, замин тури, тўкиладиган ёки кўтариладиган грунт турига қараб аниқланади;
В – қувур зовурининг кенглиги, м. Агар қувур кўтарма грунтга ётқизилса, В=D_Н олинади;
K_H – бино ва иншоотларнинг муҳимлик синфи (тизимнинг I, II, III – категорияси) га боғлиқ бўлган коэффициент бўлиб, 4.3 жадвалдан аниқланади.


4.2. жадвал

Грунт шароитлари	Коэффициентлар
	α, 1/м	β, кН/м^3
Майда, ўртача, йирик донали қум ва қумли шағал	313	50
Чангсимон қум, пластик қумлоқ тупроқ, ярим тупроқ, ярим қаттиқ, таранг-юмшоқ ва чўзилувчан пластик қумоқ тупроқ	113	50
Қаттиқ қумлоқ ва қумлоқ тупроқ, бошқа қаттиқ жинслар	304	335

4.3. жадвал

Қувурлар	Биноларнинг маъсуллик синфи
	I	II	III
Пўлат Чўян Темирбетон, босимли Асбестцемент босимли Полиэтилен	0,25 0,30 0,35 - -	0,15 0,20 0,25 - -	0,12 0,12 0,15 0,25 0,20

4.2.13.6. Қувурнинг бўйлама йўналишдаги мустаҳкамлиги қуйидаги шарт бўйича текширилади:


(4.4)


бу ерда R_р – қувурнинг чўзилишга бўлган ҳисобий қаршилиги, кН/м²;
− ҳисобланаётган қувур кесимида ҳосил бўлган бўйлама чўзилиш кучланишлари йиғиндиси;


(4.5)


бу ерда – сейсмик кучлар ҳисобга олинмаганда бўйлама чўзилиш кучланишлари йиғиндиси;
– сейсмик кучлар таъсирида ҳосил бўладиган бўйлама чўзилиш кучланишлари;
(4.6)