“Қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкциялари технологияси” кафедраси “Замонавий қурилиш материаллари ва конструкциялари” фанидан

Jumladan Forish tumaning Egiz buloq qisholog’ida Buyuk Britaniyaning “Liegh Barreir LLP” kompaniyasi bilan hamkorlikda “Mega invest industrial” MCHJ shaklidagi kompozit armaturalar ishlab chiqarilayotganligi yaqqol misol bo’la oladi.

Po’lat armaturalar beton bilan yaxshi tishlashish, cho’zilishga, egilishga yaxshi ishlashi bilan ajralib turadi. Kompozit armaturani laboratoriya sharoitida, qurish inshootlarida, yig’ma konstruksiyalarda turli sinovlardan o’tkazish va uni texnologik jarayonlarini takomillashtirish, yurtimizdagi qurilish borasidagi po’latga bo’lgan ehtiyojni keskin kamayishiga olib kealadi.
Kompozit armatura metallmas material hisoblanib, u shisha va bazalt uglerodlariga termo ishlov berish yordamida ishlab chiqariladi. Kompozit armaturlar xom-ashyosini 80% shisha yoki bazalt tola 20% bog’lovchi material sifatida epoksit smola tashkil etadi. Kompozit armaturalar hozirgi zamonda keng ko’lamda foydalanilayotgan materiallardan biri hisoblanadi, buning asosiy sabablari juda ham ko’p.
Kompozit armaturalar o’z navbatida po’lat armaturalarni o’rnini asta sekinlik bilan bosib bormoqda, sababi ularning mustahkamligi unchalik ko’p bo’lmagan miqdorda farq qilsa, kompozit armatura yangligi jihatdan qulay.
1-расм. Композит арматура, базалт тоши ва базалт толаси.

Kompozit armaturadan foydalanishning afzalliklari:

• Kompozit armaturadan foydalanishning afzalliklari:
• -yengil. Bir xil mustahkamlikka ega po’lat armaturaga nisbatan kompozit armaturalar massasi 9 barobar yengil va transport harajatlarida yuk ko’tarishda harajatlarni 5 barobarga qisqartiradi;
• -mustahakam. Kompozit armaturalar po’lat armaturalardan 2 marta mustahkamroq. Diametri kichik bo’lgan armaturalardan foydalanish imkonini beradi hamda mo’ljallangan hududga ikki barobar kamroq armatura ketishini taminlaydi;
• -kimyoviy va korroziyaga chidamli. Po’lat armaturalar havodagi namlik hisobiga zanglay boshlaydi va bu jarayon uzluksiz davom etishi natijasida oxir oqibat yo’q bo’lib ketishigacha davom etadi. Eng muhim qurilishni mo’rt bo’lishiga olib keladi, kompozit armaturalar namlik ta’sirida chirimaydi, zanglamaydi va doimiy suvli joylarda ham yaxshi ishlaydi;
• -yuqori haroratga chidamlilik. Kompozit armatura issiqlik va sovuq ta’siriga chidamli -700C dan 1000C harorat oralig’ida o’z holatini o’zgartirmaydi. Po’lat armaturani -700C unga tashqi kuch ta’sir etsa u oson sinib ketadi;
• -haroratni tranzit qilmaydi. Po’lat armaturalar issiq havo haroratini o’ziga yutadi va issiq havo sharoitida ustalar va ishchilar ishiga juda xalal beradi, sovuq havoda po’lat armatura o’z hajmini o’zgartirishi oqibatida beton mahsulotlarda yoriqlar paydo bo’ladi, kompozit armaturalar bilan bunday holatlar yuz bermaydi. Sovuq haroratda esa hamma sovuqni o’ziga qabul qiladi. Bu o’z navbatida qurilgan hududda isitish uchun ko’p enirgiya sarflanishiga yozda esa sovutishga ko’p energiya ketishiga olib keladi;