Urganch davlat universiteti X. R. Matyoqubov, J. K. Tojiyev texnologiya va dizayn

 
daraxti lak urilgandan 
song teksturasi yaxshi ko`rinadi. 
 
Yasen yog`ochi emanga o`xshaydi, ammo u aniq 
yadro  nurlariga  ega  emas.  Rangsizlanish  bilan  u 
kulrang  sochlarning  soyasini  oladi.  Yasen  yog`ochi 
yuqori  kuchga  va  qattiqlikka  ega,  yorilishga  moyil 
emas  va  chiroyli  tuzilishga  ega.  Yadrosi  ochiq 

---

- 51 - 
 
jigarrang rangga ega. Yillik qatlamlar yaxshi ajralib turadi. Ishlov berish qulayligi va 
shuningdek,  egilish  qobiliyati  yuqori  bo`lganligi  sababli,  mebel  va  mebel  ishlab 
chiqarishda  keng  qo`llaniladi.  Eshiklarni  ishlab  chiqarishda  Yasendan  foydalanish 
yaxshi. Bundan tashqari, Yasen daraxti rang bo`yashga yaxshi yordam beradi.  
Qayrag`och - bu qattiq, kuchli va zich daraxtdir, u 
yaxshi  tugatilgan  va  sayqallangan.  Chiroyli  to`qimasi 
tufayli  uning  yog`ochidan  mozaik  ishlarida  va 
duradgorlikda, 
ayniqsa 
oqlangan 
mebel 
ishlab 
chiqarishda 
foydalaniladi. 
Daraxtning 
tanasida 
ko`pincha  mozaik  to`plamlarida  shpon  sifatida 
ishlatiladigan qobiqlar paydo bo`ladi.  
Grek  yong`oqi  daraxtlari  chiroyli  rang  va 
tuzilishga ega, juda og`ir, kuchli va qattiq. Bu ayniqsa 
faner  va  mebel  ishlab  chiqarishda  juda  qadrlanadi, 
chunki  u  osonlikcha  qayta  ishlanadi  va  yaxshi 
polirofka  qilinadi.  Yangi  kesilgan  yong`oq  daraxtlari 
yengil,  ammo  keyin  asta-sekin  qorayib,  jigar  rangga 
aylanadi.  Binolarni,  mebellarni,  o`yma  buyumlarni 
bezashda keng qo`llaniladi. Daraxt qancha katta bo`lsa, shunchalik chiroyli yog`och 
bo`ladi. 
 
Eman – kuchli va zich yog`ochga ega, qarag`ayga 
nisbatan  kamroq  parchalanishga  moyil  va  chiroyli 
tuzilishi va rangiga ega. Yadro sarg`ish jigarrang yoki 
to`q  jigarrang.  Eman  daraxti  to`q,  rangi  jihatidan 
yadrodan  keskin  farq  qiladi.  Kesishdagi  yillik 
qatlamlar  juda  yaxshi  ko`rinadi.  Eman  yog`ochlari 
osonlikcha  yorilib  ketadi.  Ko`pincha,  eman  bezashda  (parket,  eshiklar,  deraza 
romlari),  shuningdek,  duradgorlik,  mebel  va  fanera  ishlab  chiqarishda  qo`llaniladi. 
Eman  daraxti  yomon  polirovka  qilinadi,  ammo  yaxshi  laklanadi  va  kraska  qilinadi. 
Emanni  qayta  ishlash  ko`p  harakat  talab  etmaydi.  Suvda  uzoq  vaqt  tursa  quyuq 
rangga  ega  bo`ladi  bu  esa  botqoq  emani  daraxtini  qiymatini  yaxshilaydi.  Botqoq 
emanining  qiymati  shunchaki  tasodifan  aniqlanishi  mumkinligi  bilan  belgilanadi  va 
emanning  o`zi  qorayishi  juda  sekin,  bu  esa  uni  maqsadli  ravishda  suvga  tushirishni 
axamiyatini yo`qatadi.  
O`zbekistondagi  o`rmonlar  Sibirning  tog‘  tizmalari  va  Rossiya  etaklariga 
o`xshamaydi.  Bizning  o`rmon  o`simliklari  asosan  baland  tog‘  yon  bag`irlari  va  tog` 
daryolari vodiylari bo`ylab joylashgan. Faqatgina joylarda u tekisliklar tomon siljiydi, 
bu yerda odamlar bilan bo`lgan janglarda muntazam ravishda mag`lubiyatlar mavjud. 

---

- 52 - 
 
Katta daryolar bo`yidagi bir vaqtlar boy toshgan tekis to`qay o`rmonlari qoldiqlarini 
ba‘zi joylarda siz hali ham mayda yashil orollarini topishingiz mumkin.