To‘yinish bosqichi. Bu bosqichda sotish hajmi mahsulot va xizmat bozoriga maksimal darajada yorib kirib, o‘zining eng yuqori darajasiga erishadi. YAngi texnologiyalardan foydalanib ommaviy ishlab chiqarish narx darajasini pasaytirishga va har bir kishi uchun mahsulotni yanada ochiq qilishga imkoniyat yaratadi.
Pasayish bosqichi. Ko‘pgina turmahsulotlar bir necha yillar davomida to‘yinish bosqichida qoladi. Lekin ulardan aksariyati vaqt davomida eskiradi va eskilarini almashtirish uchun bozorga yangi mahsulotlar chiqa boshlaydi. Tushib ketish bosqichida mahsulotga bo‘lgan talab qisqaradi, reklama xarajatlari tushiriladi. Talab va foydani tushib ketishiga qarab raqobatga dosh berolmagan firmalar bozordan siqib chiqariladi.
Bozorda faqatgina o‘z ulushini juda qiyinchalik bilan saqlab qoluvchi bir necha raqobatbardosh firmalargina qoladi. Masalan, Ispaniya bo‘yicha ba’zi Rossiya turistik firmalari taklifi juda kengdir: bu – Ispaniya kurortlarida Rossiya turistlarining ommaviy dam olishi, ularning soni yil sayin ortib bormoqda; boshqa davlatlarga kirib o‘tishni o‘z ichiga oluvchi turli-tuman ekskursion (sayohatli) turlar; dam olish va tanishuv turizmlarini o‘zida biriktiruvchi kombinatsiyalangan turlar. Takliflar vaqt bo‘yicha (yozda va bohorda Ispaniyadagi turlar, mavsumiy bo‘lmagan va mavsumlar oralig‘ida–Tailandga turlar) turli darajadagi daromadlardagi xaridorlarning keng ommasiga mo‘ljallangan.
Turistik mahsulot istalgan boshqa mahsulot kabi o‘z hayotiy siklini bosib o‘tishi zarur. Ertami yoki kechmi har bir mahsulot o‘sish, etilish va stagnatsiya bosqichlaridan o‘tish kerak. Uzoq muddatli foyda turistik firma taqdim etayotgan mahsulotning hayotiy siklini yaxshilash tufayli oshirilishi mumkin.
Hozirgi vaqtda turizm amaliyoti marketingi munosabatlari quyidagi umumiy qoidalarni hisobga olgan holda amalga oshiriladi: bozordagi sharoitlar oldindan ko‘rilishi mumkin hamda qayta yo‘naltirishi va hatto turistik mahsulotni uzoqni ko‘rib rejalashtirish har bir tafsilot yo‘llarini yaratishdan iboratdir. Ko‘plar uchun turistik mahsulotni boshqarish tizimi kattagina afzalliklarni ta’minlagandek tuyuladi. Bunday yondashuv ba’zi turoperatorlar uchungina real hisoblanadi. Boshqalari uchun esa bozorni yangi mahsulotlar bilan ta’minlash uchun imkoniyatlardan turistik menejment foydalana olmaganligi sababli muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Hayotiy siklning barcha davri mobaynida mahsulotga xarajatlar va foyda nisbatini aniqlash hayotiy siklni o‘zining natijasidan tashkil topadi, ya’ni mahsulot foyda keltiradigan davrda bunday ma’lumotga ega bo‘lib, bozor o‘z imkoniyatlarini ikki marotabaga oshiradi:
har bir alohida marshrut va turning hayotiy sikli ustidan nazoratni o‘rnatish va o‘zgarish shakllari yuz beradi;
foydalilik davri ortadi, uning hayotiy siklining barcha fazalarida (tug‘ilishi-shakllanishi-narxni hisoblash-joriy-natija va foyda) har bir turni qo‘llab-quvvatlash kuchayadi.
Tajribalar shuni ko‘rsatdiki, har bir alohida mahsulotning so‘nggi bosqichidan tashqari barcha bosqichlarida hayotiy siklini davomiyligi va shakllarini o‘zgarish jarayoni bozorni tartibga solish uchun imkoniyatlar yaratadi. Masalan: turmahsulotni taqdim etish davrida bozor xarajatlarini oshirish hisobidan qisartirilishi va yanada tezroq tarmoqli taqsimotni ta’minlaydi. Navbatdagi fazada o‘sish tezlashishi mumkin, sotish va foyda esa reklamadan foydalanish, qo‘shimga bozorlar xizmatlar ruyxatini kengaytirish yoki sotishni ko‘paytirish, qisqasi, yanada samarali rejalash-tirilgan va amalga oshirilgan bozor strategiyasi hisobidan yanada yuqori darajaga sakrab o‘tishi mumkin.
Etilish bosqichi odatda menejerlarga marketing bo‘yicha mahsulotning hayotiy sikli davomiyligi va shaklini o‘zgartirishning keng imkoniyatlarini taqdim etadi. Mahsulot yo‘qotish bosichiga qanchalik yaqinlashsa, u shunchalik yaxshiroq taklif bilan almashtiriladi yoki xaridor ehtiyoji tubdan o‘zgaradi. Faqat stagnatsiya bosqichida bozorni tartibga solish raqobatchilar tomonidan marketing san’atini yaxshiroq egallanganligi sababali iste’molchini zaruriy ehtiyojiga etib boradi. Etilish bosqichi bo‘yicha menejerni adashishiga kiritishga qadar, radikal chora-tadbirlar mahsulotning yoshlik davriga tashqi o‘zgarishlar, qayta baholash, bozor strategiyasi kombinatsiyalarining o‘zgarishi yoki uni tarqatish kanallari miqdorining oshishi tufayli etarli darajada ta’sir qilishi mumkin. Alabatta, bu har doim mumkin bo‘lavermaydi. Ba’zi turistik mahsulotlar uchun etilish bosqichi iste’molchilar odatining o‘zgarishi yoki yaxshilangan mahsulotning tug‘ilishi sababli qisqaradi.
