Ichki aviatashuv — jo‘nash joyi, borish manzili hamda barcha qo‘nish joylari bir davlat hududida joylashgan bo‘lib, havoda yo‘lovchi va yuk tashish.
Xalqaro aviatashuv — jo‘nash joyi va borish manzili ikki davlat hududida; agar boshqa davlat hududida qo‘nish nazarda tutilgan bo‘lmasa, bir necha davlat hududida joylashgan havoda yo‘lovchi va yuk tashishdan iborat.
Tashish davriquyidagilarni o‘z ichiga oladi: yo‘lovchi tashishda – yo‘lovchi aeroport perroniga havo kemasiga chiqish uchun kirgan paytdan boshlab u perronni tashuvchining vakolatli shaxslari kuzatuvida tark etgunga qadar davri, hamda havoda yo‘lovchi yoki yuk tashish tashuvchi bilan tuzilgan shartnomasi asosida amalga oshiriladi.
1- jadval
Tashkillashtirilayotgan turlarda transport vositalarining solishtirma tavsifi
Qulayliklari
Noqulayliklari
Avto-
turlar
Yuqori harakatchanligi;
Imkoniyat, yo‘llardagi bekatlar;
Yuqori darajadagi axborotligi.
Qo‘laylik darajasining pastligi;
Atrof-muhitning ifloslanishi;
Kerakli transport vizalarini olishning shartligi;
Katta bo‘lmagan harakat tezligi;
Xavflilik darajasining yuqoriligi.
Temir yo‘l turlari
Yo‘ldagi yuqori qo‘laylik;
Yuqori darajadagi axborotligi;
O‘rtacha harakatchanlik.
Transport vizalarini olish;
Yuqori bo‘lmagan tezlikda
harakatlanish;
Oxirgi manzilgacha yetib bormaslik.
Avia
turlar
Yuqori tezlikdagi harakatlar;
Yo‘lda o‘rta yoki yuqori darajadagi qo‘laylik;
Katta hududda harakatlanish imkoniyati;
Tranzit vizalariga zaruratning yo‘qligi.
Turlarda axborotlanganlik darajasining pastligi;
Xavflilik darajasi.
Dengiz sayohati
Turistlarga yuqori darajadagi qo‘laylik;
Ovqatlantirish, bo‘sh vaqt, joylashtirish imkoniyatlarining kengligi;
Dengiz sohiliga borish mumkinligi (umuman vizasiz).
Atrof-muhit bilan aloqaning kamligi;
Tezlikning pastligi;
Yo‘l vizasi.
Tashuvchi — havoda yo‘lovchi, yuk yoki pochta tashish huquqina beruvchi litsenziyaga ega bo‘lgan xizmatchi hisoblanadi.
Havoda yo‘lovchi tashish shartnomasiga asosan tashuvchi havo kemasi yo‘lovchisini belgilangan manzilga chiptada ko‘rsatilgan reys bo‘yicha uchayotgan havo kemasida joy berish yo‘li bilan eltib qo‘yish, yo‘lovchining yonida bagaj bo‘lgan taqdirda, shu bagajni ham manzilga yetkazish va yo‘lovchiga yoki uning vakiliga topshirish majburiyatini oladi.
Yo‘lovchi va bagajni manzilga yetkazish muddati tashuvchilar tomonidan o‘rnatilgan aviatashuvlar qoidalari bilan belgilanadi.
Havo kemasining yo‘lovchisi aviatashuv uchun haq to‘lashi, yonida tashuvchi belgilagan bagajni bepul tashish me’yoridan ortiq bagaj bo‘lgan taqdirda esa shu bagaj uchun ham haq to‘lashi shart.
Havoda yo‘lovchi yoki yuk tashish to‘g‘risidagi har bir shartnoma va uning shartlari tashuvchi yoki uning agentlari tomonidan beriladigan tashish hujjatlari bilan tasdiqlanadi.