Urganch davlat universiteti «texnologik jarayonlarni loyihalash» fanidan

1.44-rasm. Ochiq kontur si yoki chizig‘ining o‘lchamini illuziyasi.

kattalashtirish zarur bo‘lganda

qo‘llanadi. Masalan, kalta bo‘yin baland dekolteda yanada qisqaroq, yoqa o‘mizining chuqur kovlanishi kelishganlik ko‘rinishini yaratadi (1.44-rasm).

Ko‘rsatib o‘tilgan illuziya turlari bilan bir qatorda e’tibor yo‘nalishi, aksentlar qo‘yilishi va dominant katta ahamiyatga ega. Bu chiziqlar yo‘nalishi, detallar ritmi va bezaklar, detallar va mahsulot konturi bilan yaratiladi.

Ko‘ylak yo‘llari figurada bir nuqtada uchrashishi yoki chiziqlar kesishuvi nuqtasi figuradan tashqarida joylashuvi hollari ham bo‘ladi.

Chiziqlar boshdan yuqorida tutashsa katta balandlik taassuroti paydo bo‘ladi (1.45-rasm, a), chiziqlar kesilishi nuqtasi qanchalik pastda joylashsa, figura shunchalik qisqa va keng ko‘rinadi (1.45-rasm, b).

Ajralib turuvchi ochiq de- _a tallar yoki aksentlarning figura chetlarida joylashuvi uni kengroq ko‘rsatadi va, aksincha, to‘q rang li qo‘lqoplar, poyabzal, shla pa uning balandligini oshiradi.

1.45-rasm, d da bir-biri-

dan ma’lum masofada joy- 1.45-rasm. Kostumda chiziqlar lashgan nuq talarda chiziqlari tutashuvi nuqtalarining joylashuvi. tuta shuvchi ko‘ylakdagi figura tasvirlangan. Bu figura 1.45-rasm, a dagi figuradan pastroq, 1.45-rasm, b dagi fi guradan esa balandroq ko‘rinadi.

Aksentlarning joylashtirilishi ham e’tiborni figuraning ko‘rimsiz qismlaridan jalb etishni hisobga olgan holda amalga oshi rilishi kerak. Masalan, keng ko‘krakli figura uchun ko‘ylakda bel chizig‘i yoki pastroqda biron-bir bezak, dog‘ joy lashtirish, chi ziq kiritish kerak.

Bu usullarning hammasi ko‘pincha figuraga dinamiklik bag‘ish lash, uni yengillashtirishga qaratilgan. Qayd etilgan illuziyalar turi asosan tekislikda qarab chiqildi. Hajmli shakllarni o‘rganish, ular ni baholashda qo‘shimcha qiyinchiliklar paydo bo‘ladi, bunda chiziqlar va shakllar istiqbolda boshqacha qabul qilinadi. Bu holda ifodalangan hajm yuzasi bo‘ylab egilgan chi ziqlar ko‘z yugurtirish yo‘lini kattalashtirganday bo‘ladi va hajm ajratib ko‘rsatiladi, ya’ni hajmning ortiqcha baholanishi ro‘y beradi. Bu yerdan katta hajmli shakllar uchun ochiq yuzalarning navbatlashuvi, yirik yo‘l-yo‘l rasm, ochiq tuslarning qo‘llanilishi tavsiya etilmaydi.

Shunday qilib, bilish zarur bo‘lgan predmetlarning muay yan xususiyatlari, shakl chiziqlari, ranglar va ularning qo‘shilishi mavjud. Shuning uchun kostumni modellashtirishda jiddiy xatolarga yo‘l qo‘ymaslik uchun quyida qayd etiluvchi ba’zi bir amaliy maslahatlarga amal qilish kerak.

Kostumda qator misollarni ko‘rib chiqamiz. Koketka chizig‘i bluzkani teng ikki qismga emas, 1:3:4 nisbatda yoki bu kattaliklar o‘rtasidagi nisbatda bo‘lsa yaxshiroq ko‘rinadi. Jaket yubka bilan bir xil uzunlikka ega bo‘lmasa yaxshiroq ko‘rinadi (1.46-rasm, a). Kichik figuraga uzun belda yotuvchi jaket to‘g‘ri kelmaydi, unga kalta belga yarim yotuv chi jaket mos bo‘ladi (1.46-rasm, b). Bunday figurali ayol figurasiga zich yotuvchi gorizontal pardozli kiyim va yengsiz bluzkalar, keng yenglar va dabdabali yubka kiy masligi kerak.

Kishida gavda o‘rtasidan yuqorida (og‘irlik fizik markazidan yuqoriroq) bo‘lgan e’tiborning ta biiy markazini saqlash kerak. Ma salan, juda dabdabali ko‘krak va unda burmalarning ko‘pligi muvozanatni buzishi mumkin, shunga o‘xshash juda katta shlapa va bel chizig‘idan yuqorida mo‘ynalar ko‘pligi ham muvozanatni bu zishi mumkin. Katta bo‘lmagan od diy lifli kostum ko‘pincha chetlari dabdabali pardozli yubka bilan muvozanatlashtiriladi (katta yuza).