Urganch davlat universiteti tabiatshunoslik va geografiya fakulteti «u m u m iy k im y o» k a fe d r a si

Ikkinchi bosqich- o’qituvchi rahbarligi ostida bajariladigan amaliy qism.

Bunda  o’quvchilar  1-krossvordni  yechish  orqali  asosiy  tushuncha  va 

ta’riflarni  qayta  o’rganadilar,  ularning  mohiyatini  tushuntirib  beradilar.  Krossvord 

kodoskop orqali doskada ko’rsatiladi.

1-Krossvord (nazariy)

Bo’yiga:  1. Alkanlar gomologik qatorining dastlabki qattiq holdagi vakili 

(Geksadekan.). 

8

. Pentandan 2-metilbutan olish reaksiyasini nomi (Izomerlanish).

52

---

и

10. 

Alkanlarning  galogenlar  bilan  reaksiyasini  nomi  (Galogenlash).  14. 

Narkoz  sifatida  ishlatiladigan  galogenli  hosila  (Trixlormetan).  18.  Alkanlarni  ikki 

qismga  parchalash  reaksiyasi 

(Krekinglash).  20.  Metan  nitrolanganda  hosil 

bo’ladigan mahsulot (Nitrometan).

Eniga:  2.  Vodorod  ajralib  chiqish  reaksiyasi  (Degidrogenlash).  3.  Benzin 

tarkibiga  kiruvchi  uglevodorod  (Geksan).  4.  Vodorodning  almashinish  reaksiyasi 

oson  boruvchi  uglerod  atomi  (Uchlamchi).  5.  Alkanlarni  xlorlash  reaksiyasi 

qanday  mexanizmda  ketadi  (Radikal). 

6

.  n-Butan  oksidlanishidan  hosil 

bo’ladigan  kislota  nomi  (Sirka).  7.Suyuq  holda  uchraydigan  alkan  nomi 

(Pentadekan).  9.  C

6

H

14

  izomerlari  soni  (Beshta).  11.  Alkanlarni  nitrolash 

reaksiyasini o’rgangan olim (Konovalov).  12. Al-kanlarning tarixiy nomi  (Parafin).

13.  Botqoq  gazi  deb  ataluvchi  uglevodorod  (Metan).  15.  Tetrametilmetan  so’zi 

ishlatiladigan nomenklatura (Rasional).  16.  Metan xlorlanishining oxirgi mahsuloti 

(Tetraxlormetan).  17.  Tarkibida  9  ta  uglerod  atomi  bo’lgan  alkan  (Nonan).  19. 

Metan  parchalanganda  hosil  bo’ladigan  uglevodorod  (Asetilen).  21.  Normal 

butilxloridga natriy metali ta’sir qildirilganda hosil bo’ladigan mahsulot (Oktan).