Urganch davlat universiteti «pedagogika va psixologiya» kafedrasi


Aqli zaiflikning psixologik-pedagogik xususiyatlari, uning paydo bo’lishi sabablari



Download 3,25 Mb.
bet177/414
Sana31.12.2021
Hajmi3,25 Mb.
#206851
1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   414
Bog'liq
Умумий педагогика мажмуа экалогия

Aqli zaiflikning psixologik-pedagogik xususiyatlari, uning paydo bo’lishi sabablari. Aqli zaiflikni o’rganish bilan bog’liq masalalar korrektsion pedagogikada (defektologiyada) eng muhim masalalar qatoriga kiradi.

Aqliy rivojlanishi buzilgan bolalarni o’qitish, tarbiyalash, ijtimoiy moslashtirish va o’rganish muammolari korrektsion (maxsus) pedagogikaning muhim sohasi - oligofrenopedagogika tomonidan o’rganiladi. “Oligofreniya” (yunoncha olygos – kam va phren - aql) termini XIX asrda mashhur nemis psixiatri Emil Krepelin tomonidan qo’llanilgan.



Oligofreniya – bu natal (tug’ilish payti) yoki postnatal (hayotiy rivojlanishning erta bosqichi) davrlarda markaziy nerv tizimining zararlanishi natijasida yuzaga keladigan aqliy yoki psixik rivojlanmaslik.

Oligofreniyaning sabablari bosh miyani buzilishiga olib keluvchi ekzogen (tashqi) va endogen (ichki) omillar bo’lishi mumkin. Ekzogen omillar sirasiga onaning homiladorlik davrida turli infektsion kasalliklar bilan kasallanishi (virusli kasalliklar, qizilcha, qizamiq, kor, Botkin kasalligi va boshqalar), chaqaloqning ona organizmidagi turli parazitlar bilan zararlanishi (toksoplazmos) hamda turli tug’ma shikastlar (asfiksiya) kiradi. Onaning yurak-qon tomir tizimi, buyrak, jigar kasalliklari bilan og’rishi, homiladorlik davrida ruxsat etilmagan dori-darmonlarni qabul qilishi, homiladorlik davrida turli jismoniy va psixik jarohatlarni olishi, ayollarning zararli ishlab chiqarishda ishlashlari, atrof-muhitning yomon sharoitlari, chekish, alkogolizm, ota-onalari giyohvand moddalarni is’temol qilishlari ham chaqaloq bosh miyasining zararlanishiga sabab bo’lishi mumkin.



Aqli zaif shaxslar rivojlanish va nuqson darajasiga ko’ra turlicha bo’ladi. Ularni quyidagi uch guruhga ajratish mumkin:

  1. Ona qorinidaligi miyasi shikastlangan bolalar.

  2. Tug’ilishi paytida yoki tug’ilgandan keyin uch yil davomida miyasi shikastlangan bolalar.

Butunjahon sog’liqni saqlash tashkiloti (VOZ) 1994 yilda aqli zaiflikning quyidagi to’rt darajasini e’tirof etgan: sezilmas (kam), ortacha, ogir va chuqur darajalar.

Kam darajadagi aqli zaiflik o’quvchilar maktabni bitirish davrida o’zlarining psixometrik va klinik namoyon bo’lishi bilan normal rivojlanayotgan odamlardan kam farq qiladilar hamda muvaffaqiyat bilan ishga joylashadilar.

Aqli zaiflik tuzatib bo’lmaydigan hodisa sifatida e’tirof etilsa ham, uni korrektsiya qilib bo’lmaydi degan ma’noni anglatmaydi. Aksariyat tadqqiqotlarda maxsus (korrektsion) ta’lim muassasalarida metodik jihatdan to’g’ri yo’l tutilishi aqli zaif bolalarning rivojlanishida ijobiy natijaga erishish mumkinligini ko’rsatmoqda.


Download 3,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   414




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish