|
Hamkorlik pedagogikasining konseptual g`oyalari
Tarbiya konsepsiyasi: tarbiyaga insonparvar yondashuv; tarbiyalanuvchilarning individualligini rivojlantirish; milliy va madaniy an’analarni uzlashtirish; atrof-muxitni pedagogizatsiyalash.
Tarbiyalash texnologiyasi – yangi atama bulishiga karamay rivojlangan mamlakatlarda keng tarkalgan. Tarbiyalash texnologiyasi pedagogikada yangi yunalish xisoblangan. “Ijtimoiy pedagogika” bilan birlamchi fuqarolik gururi, vatanparvarlik, ijtimoiy faollik, mas`uliyat xissi va boshka shaxsiy sifatlarni shakllantirish jiddiy ta`sir kilmokda.
Tarbiyalash texnologiyasi yoshlar bilan tarbiyaviy ishlarning goyasi, mazmuni va tarkibini emas, balki bu soxadagi xukumat ishlab chikkan maksad va vazifalarni samarali amalga oshirish bilan shugullanadi. Tarbiyalash texnologiyasi muljallangan tarbiyaviy maksadga samarali erishuvni ta`minlovchi vositalar majmuasini kurib chikadi. SHu bois professor – ukituvchilar uchun har tomonlama rivojlangan, yuqori intellektual va ma`naviy barkamol fuqaro shaxsini shakllantirishga karatilgan talabalarni xukumat siyosatiga muvofik tarbiyalash texnologiyalarini iegallashi dolzarbdir.
Moddiy ishlab chikarishdagi jarayondan farkli ularok tarbiya jarayoni yagonadir va ularni mayda bulaklarga va kadamlarga bulish kiyin. Tarbiya jarayoni ketma-ket andoza bilan emas, bir varakaiga olib boriladigan jarayondir.
SHu munosabat bilan ayrim “texnologik jarayonlar” - insoniy sifatlarni shakllantirish kunikmalari mavjud tarbiyachilarni jalb kilishga extiyotkorlik va muloxazali yondashuv zarur buladi. Fakat shaxsgina shaxsni shakllantira oladi. SHu sababli tarbiyachi texnologik jarayonni boshidan oxirigacha olib borishi darkor. Ushbu xolatda umumiy texnologiyaga tayangan shaxsiy maxorat bilan ish kuriladi.
Psixologiya va pedagogika fanlaridan foydalanib, maksadlar ketma-ketligini tugri “texnologik” tanlay bilish uta mas`uliyatlidir.
Bunday yondashuv an`anaviy tarbiya uslubi xisoblangan ommaviy tadbirlar, masalan, sayoxatlar, madaniyat yodgorliklari, muzey, teatr, kurgazmalar, mashxur insonlar bilan uchrashuvlar utkazishdan birmuncha farklanadi. Bu tadbirlarni inkor etmasdan ularning tarbiyaviy samaradorligidan tula foydalangan xolda yangi uslubiyat - noanik maksadlardan muayyan va anik maksadlarni shakllantirishga rejalashtiriluvchi maksadlarga utiladi. Bunda ma`naviy, madaniy, xukukiy, milliy, umuminsoniy qadriyat lar kabi muayyan bilim va me`yorlar egallanadi. Oliy o’quv yurtlari olimlari va pedagoglari guruxi tomonidan tarbiyaviy ishlar dasturi ishlab chikilgan. Uning asosiy tarbiyaviy yunalishlari va maksadlari kuyidagicha:
Fuqarolik tarbiyasi. Eng yuksak milliy qadriyat lar va sifatlarni tarbiyalash, umuminsoniy qadriyat larni inobatga olgan xolda har birfuqaroning milliy uz-uzini anglashini rivojlantirish.
Kasb egallash, shaxsiy mas`uliyat, yuqori malakali bulish va kasbiy maxoratga intilishni tarbiyalash, mexnat faoliyatiga va doimiy ravishda malakani ustirib borishga undovchi sifatlarni tarbiyalash.
Oilaviy xayotga tayyorlash. Ota-ona va karindoshlar, oila oldida ma`suliyat va javobgarlik xissini tarbiyalash.
Talabani shaxs sifatida rivojlantirish. Betakror shaxsiy sifatlar va ijtimoiy kiyofani har tomonlama ijodiy rivojiga kumaklashish.
Bu dastur D. Kratvolning ruxiyatli qadriyat soxasidagi o’quv maksadlari taksonomiyasiga mos keladi. U dunyoda tan olingan va tarbiyaviy maksadlarni va kutilmagan natijalarni rejalashtirishda keng kullaniladi. Uning asosida tarbiyaviy texnologiya yotadi. Ukitish texnologiyasidagi kabi, tarbiya vazifalarini shakllantirishda (takkoslanuvchi tarbiyaviy maksadlar) tarbiyalanuvchilar xatti-harakatini aks ettiruvchi fe`llardan foydalaniladi.
Tarbiya jarayonida ishtirok etuvchi barcha vosita va tadbirlarning muvofiklashtirilishi: ijtimoiy institutlar, birlashmalar, ommaviy axborot vositalari, adabiyot, san`at, oila, maktab, xukuk-tartibot idoralari, jamoalar – har tomonlama yondashuvning zaruriy shartidir.
SHaxsning ma`lum sifatlari amaldagi tarbiyaviy ishlar majmui orkali xosil kilinadi. Bu ishlar yakkol kurinishdagi kup yoklik bulishi, bir vaktning uzida aqliy, jismoniy, xulkiy, estetik va mexnat tarbiyasining uzviyligi asosida olib borilishi zarur.
Har yoklama yaxlit tarbiyaviy yondashuv tarbiyachining tizimli munosabatini va boshkaruvini takozo kiladi. Boshkaruv tarbiya jarayonida ishtirok etuvchi tashki va ichki omillar va ularning uzaro ta`siri inobatga olingandagina muvaffakiyatli bulishi mumkin.
PEDAGOGIK FAOLIYATDA YUZAGA KELADIGAN KASBIY MUAMMOLAR VA ULARNI UAL ETISH STRATEGIYALARI.
Pedagogik faoliyatda yuzaga keladigan muammolarning urganishning zaruriyati va uziga xos jixatlari.
Pedagog faoliyatida yuzaga keladigan muammolarning kelib chikish sabablari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
