Urganch davlat universiteti «pedagogika va psixologiya» kafedrasi

O`quvchi-yoshlarda global fikrlashni shakllantirish modeli.

Ko‘pgina faylasuflar va sotsiolog va psixologlar bugungi kunda axborot asosida rivojlanuvchi jamiyatning etakchi harakatlantiruvchi kuchi, o‘ziga xos intellekt egalari-kiberkratiyaning shakllanayotganini e’tirof etmoqda. Muhandislarning ta’kidlashicha, bunday tuzilma faoliyati kommunikatsiya tizimi, elektron aloqalar asosida vujudga keladigan axborot maydoni, ma’lumotlar zaxirasida saqlanadigan xotira yangi g‘oyalarni ilgari suradigan aql-zakovat sohiblari, kompyuter texnikasini mukammal egallagan odamlar «intelektual bozor» ma’lumot va g‘oyalar almashuvi orqali kechib, bular intelektual muloqotning madaniyat, ishlab chiqarish hamda ijtimoiy hayotdagi uzluksiz faoliyatini ta’minlaydi. Ayrim olimlar esa axborot va elektron texnika vositalari amaldorlarning ko‘pgina vazifalarini o‘z zimmasiga olayotgani, ma’muriy tizimi taziyqni jilovlash inson va jamiyat hayotini yanada erkinlashtirishning muhim omili bo‘ladi deb hisoblanmoqda. Ma’lumki, sanoat korxonalarida yangi texnologiyalarning joriy etilishi hamda avtomatlashtirish jarayonining kuchayishi ish joylarining keskin qisqarishiga olib keladi. Chunki bitta robot kamida to‘rt ishchining vazifasini uddalaydi. Faqat dunyodagi birgina davlat-robotlashtirish sur’ati va sanoatda qo‘llanadigan elektron qurilmalar soni bo‘yicha jahonda etakchi o‘rinni egallab kelayotgan Yaponiyada mashhur firmalarining o‘ziga xosligi hamda ijtimoiy totuvlik an’analari tufayli, shuningdek yuzaga kelgan muammo bahamjihatlik bilan hal etilayotgani bois ishsizlik keskin tus olib ketmasligiga erishilmoqda. AQSh va Ovrupaning taraqqiy etgan mamlakatlarida esa vaziyat boshqacha. Ishsizlikning salbiy oqibatlaridan xavfsiragan ma’murlar bunda yangi texnologiyalarni joriy etish sur’atlarini sun’iy ravishda sekinlashtirishga majbur bo‘lmoqda. Shunga qaramay bunday davlatda ish joylarining qisqarib borayotganini kuzatish mumkin.

Xulosa qilib aytganda globallashuv jarayoni shaxsga o‘zaro axborot almashuv, aloqalarni mustahkamlash, ishlab chiqarish sur’atini kengaytirish imkoniyatlarini berish bilan birga yillar, asrlar davomida etilib kelgan muammolarni ham yuzaga chiqara.