Urganch Davlat universiteti Kimyoviy texnologiyalar fakulteti “Kimyoviy texnologiyalar” kafedrasi

O‘qituvchisi A.Sh.Xadjiyev: Mavzuni asoslash va uning dolzarbligi.
Bugungi kunda butun dunyoda turli maqsadlarga mo‘ljallangan ob’ektlarni qurilishini jadal rivojlanishi, tabiiyki, qurilish materiallariga, jumladan sementga bo‘lgan talabni keskin oshirib yubordi. Sementga bo‘lgan talabning oshishi qurilish tarmog‘ining ayniqsa AQSH, Hindiston va Xitoyda keskin o‘sishi bilan qo‘llab-quvvatlanmoqda. Jahonda sement ishlab chiqarish hajmi 2020 yilda 4,2 mlrd. tonnani tashkil etdi. 2020-2030 yillar mobaynida jahon sement bozorining o‘rtacha yillik o‘sish sur’ati yiliga +1,8% tashkil etadi, bu esa 2030 yilga kelib uni ishlab chiqarish hajmini 5,0 mlrd tonnaga oshiradi.
Respublikamizda 2021yilda sement ishlab chiqarish hajmi 16,4 mln. tonnaga etgan bo‘lib, bu 2020 yilga nisbatan 31,2%ga yoki 3,9 mln. tonnaga ko‘proq bo‘ldi. Sement tayyorlash bo‘yicha etakchi o‘rinlarni Navoiy (41%), Toshkent (40,5%) va Farg‘ona (9,6%) viloyatlari egallab, ularda toza klinkerli sement bilan bir qatorda, tarkibi turli xil yakka- va ko‘p komponentli gibrid noorganik qo‘shimchalar miqdori yuqori bo‘lgan PS-D20, PS-KD20, PS-KD30 va PPS-D25, PPS-D45 markali sementlarni ishlab chiqarishga e’tibor qaratilgan.
«Qoraqalpog‘iston Respublikasini 2020-2023 yillarda kompleks ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish choralari» haqidagi qarorda esa, Qoraqalpog‘istondagi mavjud imkoniyatlar va resurslardan samarali foydalanish, boy mineral resurslarni jadal o‘zlashtirish, zamonaviy va arzon qurilish materiallari ishlab chiqarishni rivojlantirish belgilab berilgan.
Bu maqsadlarga erishishning aniq yo‘li xom ashyo resurslarini sementga qo‘shimcha sifatida foydalanishga yaroqliligini aniqlash, sementni noorganik mineral qo‘shimchalar bilan modifikatsiyalashdan iborat bo‘lib, bu sement ishlab chiqaruvchi korxonalar chiqarib yuborayotgan karbonat angidrit gazidan atmosferaga berilayotgan ekologik yukni kamaytirishni ham dolzarb echimidir. O‘z navbatida bu muammoni echish mahalliy noorganik xom ashyolarni yaroqliligini va ularning ko‘rsatkichlarini me’yoriy hujjatlar talablariga muvofiqligini aniqlash bo‘yicha kompleks tadqiqotlar olib borishni taqozo qiladi.