Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Ishni bajarish tartibi:
 
Bacillus subtilus ichak tayoqchasi nomi bilan ma'lum. 
Tuproq, suv va havoda uchraydi. Genomida ko'p sonli transport oqsillari aniqlangan, 
bu esa bakteriya har xiI atrof-muhit sharoitlariga moslasha olishi mumkinligini 
ko'rsatadi. Ko'pincha bu bakteriya ozuqa muhitida qavariq, rizoid shaklli koloniyalar 
hosil qiladi. GPA, pepton-makkajo'xori va boshqa ozuqa muhitlarida yaxshi o'sadi. 
Hujayralari 2-3xO, 7-0,8 mkm. Tuproqda sporalar yoki vegetativ hujayralar shaklida 
uchraydi. Tuproq harorati O°C ga yaqin bo'lganida batsillalaming aksariyati sporalar 
hosil qiladi. Tuproq pH reaksiyasi qanchalik yuqori (ishqoriy) bo'lsa, shuncha 
ko'pbatsilla sporalari rivojlanadi. B. subtilis arpa, sholi va makkajo'xori 
rizosferalarida yaxshi rivojlanadi. (Smirnov, Kirianova, 1990).
Batsilla dengiz suvi va epifit mikroflora tarkibida ham topilgan. 70 tadan 
ko'proq antibiotik sintez qiluvchi B. subtilis Bacillus turkumining bu soha eng 
mahsuldor 
turi 
hisoblanadi. 
Bu 
antibiotiklardan 
ba'zilari 
fitopatogen 
mikroorganizmlar o'sishini kamaytiradi yoki to' xtatadi. Rossiyada (BAMITI DIM) 
baktofit preparatining asosi - B. subtilis turi, IPM-215 shtammining antibiotiklari 
tadqiq qilingan. Yupqa qatlamli xromatografiya metodi yordamida «Silufol» 
plastinkalarida va so'ngra Verticillium dahliae test kulturasida tekshirganda Rr = 
0,55 bo'lgan modda zamburug'larga qarshi ta'sirga ega ekanligi aniqlangan. Vilt 
qo'zg'atuvchisining o'sishini to'xtatuvchi minimal konsentratsiya 10 mkglml ni 
tashkil qilgan. Yadro magnit rezonansi spektrosko’iyasida bu modda aminoglikozid 
qatori antibiotiklariga mansubligi aniqlangan. Ayrim mamlakatlarda B. subtilis 
makkajo'xori fuzarioz chirishi, bug'doy, suli, arpa rizoktoniozi, sabzi ildiz 
chirishlari, g'o'za nihol rizoktoniozi, chinnigul fllzariozi va Nectria galligel1a 
zamburug' i qo'zg'atadigan olmaning rak kasalligiga qarshi o'lkazilgan sinovlarda 
ham ijobiy natijalar olingan. 

---

Kuzatiladigan tajribalar
O’qituvchi a) Mavzu bo’yicha maqsadni tushuntirish; b) Talabalarda qiziqish 
uyg’ontirish; c) Yani texnologik usullarni qo’llash.
Kelgusi rejalar O’qituvchi a) O’qituvchi internetdan yangi material olish uchun 
foydalanishni mukammallashtirish; b) Aniqlash va joriy etish; c) Kasbiy 
tayyorgarlikni inson’arvarlash.
Talaba a) Talabalar mavzu bo’yicha to’la ma’lumotni olishi; b) Talabalar 
bilimlarini shakllantirish; c) Talabalar qiziqish bilan qabul qilishi.
Talaba a) Talaba ushbu materiallarni o’z- lashtirishi, kons’ekt yozishi, mustaqil 
ishlashi; b) Adabiyotlar bilan ishlashi; c) Yangi texnologiyaga yondashuvi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

6-Laboratoriya ishi