Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Str.tolypophorus 
sintezlaydi); galamisinlar (
Micromonospora halophytica 
sintezlaydi); maytanzinoidlar (
Nocordia 
va ayrim o‘simliklar turlari sintezlaydi: 
Mautenis, Colubrina
); naftomisin 
Str.collinus 
sintezlaydi; gelüdanamisin 
(
Str.hygroscopicus 
xayot faoliyatidagi maxsulot) va boshqalar. Eng katta amaliy 
qiziqishga ega rafamisinlardir, bular juda katta guruxni tashkil qiladi (mingga 
yaqin), tabiiy va yarim sintetik preparatlardir. Bu anzamisinlar ichida rafamisin SV 
(rifosin);
rifampisin va rifamid keng spektr ta’sirga ega antibiotiklardir, bular tibbiyotda keng 
qo‘llaniladi. 
Rifampisin 
klinikada tuberkulyozga qarshi qimmatli preparat sifatida qo‘llaniladi. 
Bu antibiotik bakteriya DNK siga bog‘liq bo‘lgan RNK-polimerazani sintezini 
to‘xtatadi. 
Novobiosin. 
Aktinomisetlar sintez qiladigan antibiotiklardan muxim amaliy 
axamiyatga ega bo‘lgan novobiosinni albatta aytib o‘tish lozim bo‘ladi. Bu 
antibiotikni 
Streptomyces spheroides 
kulüturasidan olingan. U grammusbat va 
ayrim grammanfiy baktriyalarni o‘sishini to‘xtatadi. Antibiotikni muxim xususiyati 
penisillinga, streptomisinga, eritromisinga, tetrasiklinga, neomisinga chidamli 
bakteriyalarni o‘ldiradi. Novobiosin pnevmoniyaning turli xil shakllarini 
davolashda, enterokokklarga, flegmon, anginalarga va boshqa yuqumli kasalliklarga 
qarshi ishlatiladi. 
Antibiotiklarning organizmdagi axamiyati 

---

Antibiotiklarni tibbiyotda, qishloq xo‘jaligida va xalq xo‘jaligining boshqa 
soxalarida keng qo‘llanilishi, bu biologik faol moddalarni katta xajmda ishlab 
chiqarish vazifasini qo‘ydi. Bu ulkan vazifa katta quvvatga ega bo‘lgan antibiotika 
sanoatini yaratish orqali echildi. 
Antibiotikani sanoat asosida ishlab chiqarishda bir qancha ketma-ket 
bosqichlar yotadi: yuqori maxsuldor shtamm-produsent yaratish, antibiotik xosil 
qiluvchi shtammni eng ko‘p miqdorda maxsulot chiqarishi uchun mo‘tadil sharoit 
yaratish, antibiotikni ajratish va tozalashni muvofiqlashtirilgan usulini tanlash va 
amaliyotga qo‘llash, tayyor preparatni yaratish va uning sifatini nazorat qilish. Xar 
bitta bosqich maxsus mutaxassis bilan ta’minlanishi kerak (genetik, mikrobiolog, 
texnolog va boshqalar). 
Antibiotika sanoati xozirgi vaqtda katta quvvatga ega bo‘lgan yaxshi 
taraqqiy qilgan soxa, farmasevtika sanoati Davlat aksionerlik konserniga qaraydi. 
Ayniqsa u AqSH da, Angliyada, ßponiyada, Fransiyada, Italiyada keng taraqqiy 
etgan. Masalan AqSH da xar yili 100 millionlab dollarga sotiladigan miqdorda 
antibiotiklar ishlab chiqariladi. 
Antibiotiklarni sanoat usulida tayyorlash - murakkab, ko‘p bosqichli bo‘lib, 
bir qancha texnologik ketma-ketlikni o‘z ichiga oladi: 
1. Antibiotikani sintezlaydigan kulütura-shtammni o‘stirish uchun muxit tayyorlash 
va ekish uchun etarli maxsulot tayyorlash; 
2. Antibiotikani biosinteziga mo‘tadil sharoit yaratish; 
3. Kulütural suyuqlikga birlamchi ishlov berish; 
4. Antibiotik moddani ajratish va uni tozalash; 
5. Tayyor maxsulotni ajratish, tozalash va dori shaklida sotishga tayyorlash.