Urganch davlat universiteti 182-qmbkich guruh talabasi buvaxonov doniyorning “korxonalarda tayyorlangan qurilish kanstruksiyalari” fanidan mustaqil ishi

Beton siqilishidagi va cho‘zilishidagi kuchlanish bilan deformatsiya orasidagi bog‘liqlik diagrammasi:

Betonning elastik deformatsiyasi namunani yuklashdagi lahzalik tezlikka mos bo‘ladi, plastik deformatsiya vaqt davomida rivojlanadi va namunani yuklash tezligi u (MPa/s) ga bog‘liq.

Beton namuna cho‘zilishga sinalganda hosil bo‘ladigan deformatsiya quyidagicha aniqlanadi:

ebt = eet + epl,t

bu erda, eet – elastik va epl,t – plastik deformatsiyalar..Chegaraviy holatlarning ikkinchi guruhi uchun betonning meyoriy Rbn Rbt,n va hisobiy

Rb,serRbt,ser qarshiliklari, MPa

Qarshilik turi	Beton	Siqilishdagi mustahkamligi bo‘yicha betonning sinfi
		V3.5	V5	B7.5	B10	B12.5	B15	B20	B25	B30	B35	B40	B45	B50	B55	B60
Markaziy siqilish (prizmatik mustah- kamligi) Rbn va Rbt,ser	Og‘ir va mayda donador	2.7	3.5	5.5	7.5	9.5	11.0	15.0	18.5	22.0	25.5	29.0	32.0	36.0	39.5	43
	engil	2.7	3.5	5.5	7.5	9.5	11.0	15.0	18.5	22.0	25.5	29.0	–	–	–	–
	yacheykali	3.3	4.6	6.9	9.0	10.5	11.5	–	–	–	–	–	–	–	–	–
Markaziy cho‘zilish Rbn va Rbt,ser	Og‘ir mayda donador guruxlar:
	A	0.39	0.55	0.70	0.85	1.00	1.15	1.40	1.60	1.80	1.95	2.10	–	–	–	–
	B	0.26	0.40	0.60	0.70	0.85	0.95	1.15	1.35	1.50	–	–	–	–	–	–
	V	–	–	–	–	–	1.15	1.40	1.60	1.80	1.95	2.10	2.20	2.30	2.40	2.5
	engil, mayda to‘ldiruv- chilar quyi- dagi turlarida:
	zich	0.39	0.55	0.70	0.85	1.00	1.15	1.40	1.60	1.80	1.95	2.10	–	–	–	–
	g‘ovakdor	0.39	0.55	0.70	0.85	1.00	1.10	1.20	1.35	1.50	1.65	1.80	–	–	–	–
	kovakli	0.41	0.55	0.63	0.89	1.00	1.05	–	–	–	–	–	–	–	–	–

Davomli yuk ta’siridan betonning deformatsiyalanishi

Davomli yuklar ta’siridan vaqt o‘tishi bilan betondagi plastik deformatsiya oshadi. Plastik deformatsiyaning jadal o‘sishi birinchi 3–4 oyda kuzatiladi va bir necha yil davom etishi mumkin. «sb – eb» diagrammadagi 0–1 uchastka yuklashdan vujudga keladigan deformatsiyani ifodalaydi; 1–2 uchastka doimiy kuchlanish tasiridan plastik deformatsiya o‘sishini ifodalaydi (1.7–rasm, v.). Davomli yuklar ta’siridan beton plastik deformatsiyaning o‘sishini xarakterlaydigan ko‘rsatkich betonning oquvchanligi deyiladi. Oquvchanlik deformatsiyasi elastik deformatsiyadan 3–4 marta ortiq bo‘lishi mumkin. Bir tomonlama va o‘sha kuchlanish bilan yuklash tezligining u oshishi bilan plastik deformatsiya kamayadi. YUklashning turli tezliklari uchun u1>u2>u3 «sb –

eb» bog‘liqlik (1.7. rasm) ko‘rsatilgan.

1.7–rasm. Siqiluvchi betonning turli xil bosqichda yuk bilan yuklash (a), turli xil tezlikdagi uzoq muddat ta’siridagi (b), davomiyligi (v) diagrammasi: 1 – elastik deformatsiya; 2 – to‘liq deformatsiya

Betonning chegaraviy deformatsiyasi

Betonning siqilishdagi va cho‘zilishdagi deformatsiyalari (eub va eubt) chegaraviy qiymatlari beton mustahkamligi, sinfi, tarkibi, yuk ta’sirining davomiyligiga bog‘liq. Beton sinfiniig ortishi bilan chegaraviy deformatsiya kamayadi, ammo yuk ta’siri davomiyligi ortishi bilan ular ortadi. Tajribadan o‘q bo‘yicha siqilgan beton prizmaning chegaraviy deformatsiyasi eub = (0,8…3)×10–3 oraliqda o‘zgaradi va o‘rtacha qiymati eub = 2×10–3 qabul qilinadi.

Betonning chegaraviy cho‘ziluvchanligi siqilishiga nisbatan 10–20 marta kam bo‘lib, o‘rtacha miqdori eubt = 1,5×10–3 qabul qilinadi. G‘ovak to‘ldiruvchili betonlar uchun bu qiymat bir qancha ko‘proq.

Betonning chegaraviy cho‘ziluvchanligi temirbeton konstruksiyalarning cho‘zilgan zonasida yoriqlar paydo bo‘lishi qarshiligiga katta ta’sir ko‘rsatadi.

Betonning deformatsiya moduli

Betonning siqilishdagi boshlang‘ich elastiklik moduli Eb faqat elastik deformatsiyaga mos keladi. Elastiklik modulning geometrik ma’nosi elastik deformatsiyani ifodalovchi to‘g‘ri chiziqning (1) absissa o‘qiga nisbatan og‘ish burchagi tangensidan iborat :

Eb = r× tga0 , (1.12)

bu erda: r – masshtabli o‘lcham koeffitsienti, MPa.

Siqilishdagi betonning to‘liq deformatsiyalari moduli E'b o‘zgaruvchan miqdor bo‘lib, to‘liq deformatsiyaga mos keladi va qo‘yidagicha ifodalanadi: (1.10–rasm)

dsbde= r× tga

Geometrik jihatdan bu modul «sb– eb» diagrammada berilgan kuchlanish joylashgan nuqtadan o‘tkazilgan urinma (3) bilan absissa o‘qi orastdagi burchak tangensini ifodalaydi.Temirbeton konstruksiyalarni hisoblashda ishlatiladigan betonning o‘rtacha moduli quyidagi formula orqali aniqlanadi.

Betonning deformatsiya modulini aniqlash sxemasi

1 – elastik deformatsiya; 2 – kesuvchi; 3 – urinma; 4 – to‘liq deformatsiya

E’tiboringiz uchun raxmat