Uo‘K: 62(075) kbk

Vertikal choklarni payvandlash. Vertikal choklarni payvand- lashda erigan metall tomchilari pastga oqib tushishga harakat qiladi (7.14-rasm, a). Shuning uchun ham bunday choklar kalta- roq yoy yordamida payvandlanadi. Shunda sirt taranglik kuchlari ta’sir qilishi natijasida tomchilar elektroddan chok krateriga oson- roq o‘tadi (7.14-rasm, b). Erigan metall tomchisining qotishiga sharoit yaratish uchun elektrodning uchi yuqoriga yoki tomchi- dan chetga tortiladi. Vertikal choklar pastdan yuqoriga tomon payvandlab borilgani yaxshi. Shu tariqa payvandlaganda ostdagi krater metall tomchilarini ushlab qoladi (7.14-rasm, d). Elektrodni yuqoriga yoki pastga qiyalatish mumkin. Elektrod pastga qiyalan- ganda elektrod metalining erigan tomchilarini chokda taqsim- lanishini payvandchi yaxshi kuzatib boradi. Vertikal choklarni yuqoridan pastga tomon payvandlash zarur bo‘lsa, elektrod I ho- latda bo‘ladi (7.14-rasm, e), tomchi hosil bo‘lganidan keyin past- ga, II holatga tushiriladi. Bunda metall tomchisining pastga oqib tushishiga kalta yoy to‘sqinlik qiladi. Vertikal choklarni diametri ko‘pi bilan 4 mm elektrod bilan, kichikroq tokda (160 A) pay- vandlash osonroq bo‘ladi. Bunda chok krateridagi metall hajmi kamayadi, natijada payvandlash osonlashadi.



7.14-rasm. Vertikal choklarni payvandlash.


Gorizontal choklarni payvandlash. Gorizontal choklarni payvandlashda metall kamroq oqib tushishi uchun (7.15-rasm)
faqat yuqorigi list chetlari qiya ishlanadi. Yoy ostki chetda (I holatda) yondiriladi, so‘ngra yuqorigi list cheti (II holatga) ko‘chirilib, oqib tushayotgan metall tomchisi yuqoriga ko‘tarila- di. Bir qatlamli gorizontal chokni payvandlashda elektrod uchini harakatlantirish sxemasi 7.15-rasmda o‘ngda ko‘rsatilgan. Gori- zontal choklar bo‘ylama valiklar hosil qilib payvandlanadi. Bi- rinchi valik diametri 4 mm elektrod bilan, keyingi valiklar esa diametri 5 mm elektrod bilan hosil qilinadi.