Uo‘K: 62(075) kbk

Tashqi nuqsonlarga chok geometrik o‘lchamlarining mos kelmasligi (zo‘riqishning ortiqcha yoki yetarsiz bo‘lishi, chok kengligining bir xilda bo‘lmasligi), haddan tashqari tangasi- monligi, erib to‘lmagan chuqurchalar, kesiklar, mayda g‘ovak- lar, kuygan joylar, shlak qo‘shilmalari va yuzaga chiqib qolgan darzlar kiradi.
Chok geometrik o‘lchamlarining mos kelmasligi (14.1-rasm).
Bunga quyidagilar sabab bo‘ladi:

1. 
   chetlar qoniqarli tayyorlanmagan va bir-biriga to‘g‘rilan- magan. Natijada ular orasidagi masofa har xil bo‘lib, kengroq joylarini eritilgan metall bilan to‘lg‘azishga to‘g‘ri keladi;
   
2. 
   elektrod va sim bir tekisda surilmagan. Oqibatda chok ba- landligi va eni turlicha bo‘ladi;
   
3. 
   belgilangan payvandlash rejimiga rioya qilinmagan.
   

1. 
   -rasm. Payvand birikmalarining chok o‘lchamlari va shakllaridan og‘ishi:
   

a – choklar o‘lchami kattalashishga og‘ishi; b – choklar o‘lchami ki­ chiklashishga og‘ishi; d – burchak choklarning notekis katetlari.

Ana shunday nuqsonli choklarning tashqi ko‘rinishi yomon bo‘ladi. Chok metalining bir tekisda taqsimlanmasligi va cho‘qi- shi natijasida tob tashlash va hatto darz ketish hollari ro‘y berishi mumkin. Bunday nuqsonlar chokni sirtdan ko‘zdan kechirish va andaza bilan tekshirish yo‘li bilan aniqlanadi. Chegga chiqishlar chokning nuqsonli joyini qaytadan payvandlab va ortiqcha metal- ni kesib to‘g‘rilanadi.

Asosiy va eritib qoplangan metaldagi bo‘ylama hamda ko‘nda- lang darz­yoriqlar. Asosiy metalda ular, odatda, chok yaqinidagi termik ta’sir zonasida joylashadi (11.2- va 11.3-rasmlar).


a) b)