University of geological sciences

ГЕОЛОГИЯ ФАНЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ
МЕТАЛЛ БЎЛМАГАН МАТЕРИАЛЛАР
Ma’ruzachi: Katta o‘qituvchi Shodiev Murodjon Ishpulatovich
email:sodiev murot9&gmail. com
phone: [phone]

REJA

Geologiya qidiruv ishlarini olib borishda tog‘ jinslarini parchalash
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
2
ПЛАСТМАССАЛАР. УЛАРНИНГ АСОСИЙ ФИЗИК-КИМЁВИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ
ЁҒОЧЛИ МАТЕРИАЛЛАР
ЁҚИЛҒИ МОЙЛАШ МАТЕРИАЛЛАРИ
МОЙЛАШ МАТЕРИАЛЛАР
МАХСУС СУЮҚЛИКЛАР
3
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
ПЛАСТМАССАЛАР
Пластмассалар, пластик массалар, пластиклар — табиий ёки синтетик юқори молекулали бирикмалар асосида олинадиган материаллар. Иссиқдик ёки босим таъсирида қолипланади ва қолипланган шаклини мус-таҳкам саклайди. Пластмассалардан ясалган маҳсулотлар енгиллиги, электр токини, иссиқсовуқни ўтказмаслиги, атмосфера таъсирларига чидамлилиги, емирувчи муҳитга, ҳароратнинг кескин ўзгаришига бардошлилиги, механик мустахкамлилиги юқорилиги ва мураккаб шаклли буюмлар ясаш мумкинлиги билан бошқа материаллардан ажралиб туради.
Пластмассалар полимерларнинг турига кўра, термопластлар ва реактопластларга бўли-нади. Термопластлар таркибида чизиқсимон юқори молекулали бирикмалар ёки сополимерлар (полиэтилен, полистирол, поливинилхлорид ва б.) бор. Чизиқсимон полимерлар асосига қурилган Пластмассалар таркибида пластификаторлар, бўягичлар ҳам бўлади.
5
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
ЁҒОЧ — 1) ксилема — сув ва унда эриган тузларни дарахт илдизидан барг ва б. органларга ўтказувчи ёғочланган деворли ҳужайралардан иборат ўсимлик тўқимаси. Ёғоч массасининг 95% ини ҳужайра қобиғи ташкил этади; қобиқ, асосан, целлюлоза (43—56%) ва лигнин (19—30%) дан иборат. Ёғоч дарахтсимон ўсимликлар танаси, илдизлари ва шохларининг асосий қисми ҳисобланади. Ўзакли ва пўстлоқ ости қатламли турларга бўлинади. Ўзакли турлари (қарағай, тилоғоч, дуб ва б.) ўзаклари бирбиридан ранги билан фаркданади ва марказий қисм деб аталади, чекка зонасини эса пўстлоқ ости қатлами дейилади. Пўстлоқ ости қатламли турлар (заранг, қайин ва б.)нинг марказий қисми четки қисмидан фарқ қилмайди. Ёғочнинг физик хоссалари ташқи кўриниши (ранги, ялтираши, текстураси), зичлиги, намлиги, гигроскопиклиги (нам ўтказиши), иссиқлик сиғими ва б. хоссалари билан ифодаланади;
2) ҳар хил дарахт жинсларидан олинадиган қурилиш материали. Ёғоч олинадиган дарахт жинслари баргли ва игнабаргли жинсларга бўлинади. Баргли жинсларга дуб, шумтол, заранг, нок, қайин, терак, қайрағоч, ёнғоқ, арғувон ва б., игнабаргли жинсларга қарағай, арча, тилоғоч, кедр, пихта ва б. дарахтлар киради. Ёғоч дарахтнинг кимёвий ва табиий хусусиятларини ўзида сақлайди. Асосан, дарахт танасидан тайёрланади; дарахтнинг шохшаббаларидан ҳам фойдаланилади. Ёғоч думалоқ ғўла, хода, тахта, фанер, тўртбурчак брус, ёғоч плиталар, шпал, рейка ва б. кўринишда ишлатилади.