University of geological sciences

elektrum
10
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Mis — Cu. Odatda Fe, Ag, Au, As qo‘shimchalariga ega.
Uchrash shakli — ko‘p hollarda yaxlit massa yoki dendritlar, kam hollarda moxsimon va simsimon ajratmalarni tashkil etadi. Kub singoniyasida kristallari kamrok uchraydi.
Optik xossalari. Rangi — missimon-qizil, ba’zan jigarrang. Chizig‘ining rangi — missimon-qizil, yaltiroq. Yaltiroqligi — metalsimon. Shaffofligi — shaffofmas.
Qattiqligi 2,5—3. zichligi 8,4—8,9.
Bosh diagnostik belgilari — rangi, yaltiroqligi, yumshoqligi.
Kelib chiqishi. Asosan past haroratli gidrotermal endogen; mis konlarining oksidlanish zonasida.
11
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Olmos - S. Nomi yunoncha adamas — aniqlab bo‘lmas so‘zidan kelib chiqqan. Ilgari po‘lat shunday nomlangan. Rangli va shaffofmas olmoslar Si, Mg, Ca, Fe, Al, Ti oksidlari hamda boshqa minerallarning qo‘shimchalariga ega bo‘lishi mumkin.
Uchrash shakli — kristallari oktaedrik, dodekaedrik shakllarda, odatda tomonlarida chiziqli bo‘ladi, qo‘shaloqlari kuzatiladi.
Bosh diagnostik belgilari — juda yuqori qattiqligi, olmosli yaltiroqligi.
Kelib chiqishi. Portlash trubkalarida hosil bo‘ladi. O‘ziga xos o‘taasosli magmatik jinslar — kimberlitlar orasida uchraydi. Juda qattiqligi tufayli olmos sochilmalarda to‘planishi mumkin. Yirik konlari Janubiy Afrikada mavjud. Rossiyada olmosning birlamchi (magmatik) va ikkilamchi (sochilma) konlari Yoqutistonda uchraydi.
12
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Sulfidli minerallar sinfiga metallarning oltingugurtli birikmalari kiradi va ular alohida amaliy ahamiyatga ega. Aynan ular rangli minerallarning ma’dan hosil qiluvchisi hisoblanadi va ko‘p hollarda o‘zida oltin tutuvchi sifatida qaraladi.
pirit xalkopirit galenit sfalerit
Ko‘pchilik sulfidlar gidrotermal genezisga ega. Ba’zilari bevosita magmadan kristallinishi mumkin. Ularning bir qismi ekzogen jarayonlar tufayli, masalan, ma’danli konlarning oksidlanish zonasida hamda cho‘kindi yo‘llar bilan vujudga keladi.
Eng keng tarqalgan sulfidlar temir (pirit — FeS2), mis (xalkopirit — CuFeS2), qo‘rg‘oshin (galenit — PbS), rux (sfalerit — ZnS) minerallari va boshqalardir.

Psevdomorfozalar

13
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES

Katta raxmat!

14
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES