Universitetining pedagogika instituti maktabgacha


Foydalanilgan adabiyotlar



Download 12,46 Mb.
Pdf ko'rish
bet138/502
Sana29.11.2022
Hajmi12,46 Mb.
#874711
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   502
Bog'liq
Анжуман БухДУПИ.11.05. 2022

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.L O‘rinboyeva, M Jumayev, N Ruzikulova, U Raxmonov, Sh Ismailov, N Ismailova, N 
Usmanova. Umumiy o‘rta ta’lim maktabining 1-sinf uchun darsligi. Toshkent -2021 


135 
2.
L.O‘rinboyeva, M Jumayev, N Ruzikulova, U Raxmonov, Sh Ismailov, N Ismailova, N 
Usmanova. Umumiy o‘rta ta’lim maktabining 2-sinf uchun darsligi. Toshkent -2021 
3.
Burxonov S., Xudayorov O‘., Norqulova Q.,Ruzikulova N.,G‘oibova L.Matematika.3-sinf 
uchun darslik.”Sharq”.Toshkent-2019. 
4.
Bikbayeva 
N.,Yangabayeva 
E.,Girfanova 
K.M.Matematika.4-sinf 
uchun 
darslik.”O‘qituvchi”.Toshkent-2017. 
5.
Bikbayeva N.U., Sidelnikova R.I ., Adambekova G.A.”Boshlang‘ich sinflarda matematika 
o‘qitish metodikasi” darslik.”O‘qitivchi”.Toshkent-1996. 
6.
Jumayev 
M.E., 
“Matematikao‘qitish 
metodikasidan 
praktikum” 
o‘quv 
qo‘llanma.”O‘qituvchi”.Toshkent-2004. 
7.M.Ahmedov, N.Abdurahmonova, M.Jumayev. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 1-sinfi uchun 
darslik «Turon-iqbol» Toshkent –2018. 
BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARI LUG‘ATINI FAOLLASHTIRISHNING 
ZAMONAVIY USULLARI 
Safarov Firuz Sulaymonovich, 
BuxDUPI dotsenti 
Rajabova Xurshidabonu, 
BuxDUPI 1-bosqich magistranti 
 
Annotatsiya: 
Maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilari lug‘atini faollashtirishning zamonaviy 
usullari bayon qilingan. 
Muhim so‘zlar: 
so‘z boyligi, lug‘at ishi, so‘z ma’nosini tushuntirish, o‘quvchilar lug‘atini 
faollashtirish. 
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari nutqini rivojlantirishning asosiy yo‘nalish-laridan biri so‘z ustida 
ishlash, ya’ni lug‘at ishidir. Lug‘at ishi bosqichlarini quyidagicha ifodalash mumkin: 1) so‘z ma’nosini 
tushuntirish, 2) so‘zni faollashtirish, 3) so‘zni nutqda qo‘llash. O‘quvchilar lug‘atini faollashtirish ‒ ona 
tili va o‘qish darslarida bajariladigan lug‘at ishining eng muhim yo‘nalishlaridan biridir. Shuning uchun 
o‘qituvchining vazifasi ‒ o‘quvchi lug‘atidagi nofaol so‘zlarni faol lug‘at zaxirasiga o‘tkazish uchun 
o‘quvchiga nofaol so‘zlarning birikuvchanligi va qo‘llanish sohasini o‘zlashtishga yordam berishdan 
iborat. O‘quvchi biror so‘zni o‘z qayta hikoyalashi, hikoyasi, suhbati, xati, bayoni, inshosida atigi bir 
marta qo‘llasa ham, bu so‘z faollashgan hisoblanadi. So‘zni o‘zlashtirish uning ma’nosi, birikuvchaligi 
va qo‘llanish doirasini bilishdan iborat. 
O‘quvchiga yangi so‘z ma’nosini tushuntirish, uning so‘zni to‘g‘ri tushunishiga erishish zarur. 
Buning uchun esa o‘qituvchi so‘z ma’nosini tushuntirish usullarini bilishi va ulardan o‘rinli foydalanishi 
lozim. M. R. Lvov so‘z ma’nosini tushuntirishning quyidagi usullarini ajratadi: ko‘rgazmali, kontekstual, 
sinonim keltirish, mantiqiy ta’rif berish, batafsil tavsiflash, antonim keltirish, so‘zning yasalish tarkibini 
tahlil qilish [13, 17‒24]. 
So‘z ma’nosini tushuntirish ‒ hali o‘quvchilar lug‘atini boyitishning birinchi bosqichi xolos. So‘z 
o‘quvchining “o‘z mulki”ga aylanishi, ya’ni faol lug‘atiga kirishi uchun katta ishni amalga oshirish talab 
qilinadi. Nutq o‘stirish bo‘yicha tajriba shuni ko‘rsatadiki, bu borada shablon va rejasizlikka yo‘l qo‘yib 
bo‘lmaydi. Har bir dars uchun rejalashtiriladigan so‘z ustidagi izchil, puxta, doimiy ish olib borilishi 
lozim. 
O‘quvchilar uchun tushunarsiz va nofaol so‘zlarni faollashtirishning quyidagi yo‘llari mavjud: 
1.
Boshlang‘ich sinf “Ona tili” darsliklarida berilgan o‘quvchilar lug‘atini faollashtirishga doir 
mashqlarni bajartirish. 
2.
O‘qish darslarida o‘qiganlarini qayta hikoyalash, suhbat, bayon, inshoda yangi va nofaol 
so‘zlarni qo‘llash. 
3.
Ona tili va o‘qish darslarida o‘qituvchining o‘zi tomonidan tuzilgan mashq va topshiriqlardan 
foydalanish. 
4.
Ona tili darsligidagi mashqlarga qo‘shimcha topshiriqlar ilova qilish. 
Biz bu maqolada uchinchi va to‘rtinchi yo‘l haqida so‘z yuritamiz. 
Ona tili va o‘qish darslarida o‘quvchilar lug‘atini faollashtirish uchun o‘qituvchining o‘zi 
tomonidan tuziladigan quyidagi topshiriqlardan foydalanish mumkin: 


136 
1.
Har bir qatordagi o‘zakdosh so‘zlarni toping. 

Download 12,46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   502




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish