Universiteti tabiiy fanlar kafedrasi

MAVZU: RADIATSION XAVFLAR. RADIATSION ZARARLANISH O‘CHOG‘I


B.B.B texnikasini qo‘llash

№	Mavzu savoli	Bilaman (+ -)	Bilishni hohlayman	Bilib oldim (+)
1.	Radiatsion xavfli ob’ektlarni bilasizmi?
2.	Yadro quroli va uning zararlovchi omillari haqida tushuncha bering.
3.	Ionlovchi nurlanishning inson organizmiga ta’sirini ayting.
4.	O‘tkir nur kasalligini tushuntiring
5.	O‘tkir nur kasalligi qanday darajalarini bilasiz?

“Chaynvord” usulini qo‘llash

№	Savollar	Javoblar
1	Ionlantiruvchi nurlantirish	Radiatsiya
2	Zamonaviy qirg‘in qurollaridan biri	****
3	Zamonaviy qirg‘in qurollaridan biri	******
4	Nur kasalligida ishtaha.............	********
5	Yadro kuchiga ega bo‘lgan davlatlardan biri	******
6	Nur kasalligida tananing qaysi a’zosida yaralar paydo bo‘ladi	******
7	Radiasiyaning birligi	*******

“Klaster” metodini qo‘llash

Keys stadi
1-vaziyat. 1945 yilda Amyerika Qo‘shma shtatlari tomonidan Xirasimaga yadro quroli tashlandi. Natijada ko‘plab insonlar hayotdan ko‘z yumdi, odamlar og‘ir va engil jarohatlandilar, ko‘pdan-ko‘p vayronagarchiliklar kuzatildi.
Muammo: Yadro qurolining zararlovchi omillari va oqibatlarini aniqlang.
1-variant: yadro quroli portlashining 4 ta zaralovchi omillari mavjud: zarb to‘lqini, yorug‘lik nurlanishi, singuvchi radiatsiya, joylarni radioaktiv moddalar bilan zararlanishi.
2-variant: Nur kasalligini 4 ta darajasi bor: birlamchi nur reaktsiyasi, yashirin davri, kasallik rivojlangan davr, sog‘ayish yoki tiklanish davri.
3-variant: Nur kasalligini 4 ta shakli mavjud: o‘tkir nur kasalligi, terini nurdan zararlanishi, kombinasiyalangan radiasion zararlanish, surunkali nur kasalligi.


MAVZU: KIMYOVIY XAVFLAR. KIMYOVIY ZARARLANISH O‘CHOG‘I.
B.B.B texnikasini qo‘llash

№	Mavzu savoli	Bilaman (+ -)	Bilishni hohlayman	Bilib oldim (+)
1.	Zararlanish o‘choqlari.
2.	Radiatsion xavfli ob’ektlar.
3.	Nurlanish darajalari.
4.	Yadro qurolining zararlovchi omillari.
5.	Organizmga ZMlarning ta’siri jihatidan qanday guruhlarga bo‘linadi?
6.	Nurlanishning asoratlari.

“Baliq skeleti” usulini qo‘llash
“Baliq skeleti “ texnologiyasi yordamida baliq skeletidagi har bir qiltanoq ustiga texnogen favqulodda vaziyatlardan kimyoviy qurollarning tasnifi bo‘yicha turlarini yozib byerish talab qilinadi.



Guruhlar uchun topshiriqlar
1 – guruh
1.Nervni falajlovchi ZM.
2.Antidototerapiya nima
2 – guruh
1.Bo‘g‘uvchi ZM
2.Tyerini yara qiluvchi ZM.
3-guruh
1.Umumzaxarlovchi ZM
2.Psixofiziologik ta’sir qiluvchi ZM


Keys stadi
1-vaziyat. Dushman tomonidan aholini yoppasiga qirish quroli kimyoviy qurolni ishlatish natijasida hududlar, odamlar, hayvonlar va o‘simliklar zararlanadi. Zararlanish natijasida odamlarning asab tizimi jiddiy zarar ko‘radi, hattoki o‘lim holatigacha olib keladi.
Muammo: Aholini ommaviy qirish maqsadida qanday kimyoviy moddalar qo‘llanilgan?
1-variant: fosfororganik zaxarlovchi moddalar – zarin, zamon, V – gazlari.
2-variant: Bo‘g‘uvchi va ko‘zdan yosh oqizuvchi zaharlovchi moddalar.
3-variant: Psixokimyoviy va tyerini yara qiluvchi zaxarlovchi moddalar.
Psixokimyoviy ZM qatoriga BZ va DLK (dietilamidlizeogin kislota), tyerini yara qiluvchi zaxarli moddalarga iprit, lyuizit moddalari kiradi.


MAVZU: BAKTERIOLOGIK XAVFLAR. KARANTIN INFEKTSIYALAR.


B.B.B texnikasini qo‘llash

№	Mavzu savoli	Bilaman (+ -)	Bilishni hohlayman	Bilib oldim (+)
1.	Bakteriologik xavfni tushunchasini bilasizmi?
2.	Bakteriologik xavflarni zararlovchi qanday xususiyatlari bor?
3.	Bakteriologik xavflarni qo‘llash usullarni aytib bering.
4.	Karantin deganda nimani tushunasiz?
5.	Observatsiya holati nima uchun tashkil qilinadi?

“Pinbord” metodi

Keys stadi
1 – vaziyat: Toshkent viloyati hududida baktyeriologik qurol qo‘llash natijasida odamlar orasida yuqumli kasallik tarqalib ketdi.
Muammo: Yuqumli kasallikni bunday tarqalishi nima deb nomlanadi?
1-variant: epidemiya
2-variant: epifitotiya
3-variant: epizootiya
4-variant: pandemiya
2 – vaziyat: Toshkent viloyati hududida bakteriologik qurol qo‘llash natijasida odamlar orasida yuqumli kasallik tarqalib ketdi.
Muammo: Bakteriologik qurol sifatida qanday yuqumli kasalliklardan foydalanish mumkin?
1-variant: chin chechak, o‘lat, kuydirgi, vabo
2-variant: meningit, gepatit, vabo
3-variant: salmonellyoz, gripp, o‘lat


MAVZU: SANITARIYA JIXATIDAN ISHLOV BERISH. ZARARSIZLANTIRISH TURLARI VA USULLARI.


B.B.B texnikasini qo‘llash

№	Mavzu savoli	Bilaman (+ -)	Bilishni hohlayman	Bilib oldim (+)
1.	Qisman sanitariya ishlovi haqida tushuncha byering
2.	To‘la sanitariya ishlovi haqida tushuncha byering
3.	Dezinfektsiya turlari va usullarini ayting
4.	Dezinsektsiya turlari va usullarini ayting
5.	Deratizasiya turlari va usullarini ayting
6.	Degazasiya turlari va usullarini ayting
7.	Dezaktivatsiya turlari va usullarini ayting

Guruhlar uchun topshiriqlar


1 – guruh
1.Dezinfektsiya, usullari va vositalari
2.Qisman sanitar obrabotkasi

2 – guruh
1.Dezinsektsiya, usullari va vositalari
2.To‘liq sanitar obrabotkasi


3 – guruh
1.Deratizasiya, usullari va vositalari
2.Dezaktivasiya va degazasiya, usullari va vositalari


Keys stadi
1-vaziyat. Buxoro viloyatida odamlar orasida o‘lat kasalligi aniqlangan.
Muammo. O‘lat kasalligi tarvqalib ketmasligi uchun qanday zararsizlantirish usullari qo‘llaniladi?
1-variant: Dezinfektsiya
2-variant: Dezinsektsiya
3-variant: Deratizatsiya
“Klaster” metodini qo‘llash
MAVZU: AHOLINI HIMOYA QILISH VOSITALARI


B.B.B texnikasini qo‘llash

№	Mavzu savoli	Bilaman (+ -)	Bilishni hohlayman	Bilib oldim (+)
1.	Aholini himoya qilish vositalari necha turi ma’lum.
2.	Jamoa himoya vositalarini bilasizmi?
3.	Shaxsiy himoya vositalarini bilasizmi?
4.	Tibbiy himoya vositalarini yachekalari nechta va ularda qanday dori moddalari joylashganini bilasizmi?

“Baliq skeleti” usuli

Bu usulda o‘qituvchi doskaga baliq skeleti rasmini chizadi va o‘tilayotgan mavzu bo‘yicha savolni o‘rtaga tashlaydi. Masalan: baliqni bosh skeletiga tibbiy himoya vositalari deb yoziladi. Uni talabalar bittadan doskaga chiqib bilgan tibbiy vosita turlarini yozib to‘ldiradilar. Bu usul talaba ko‘rgan narsalarini yaxshi eslab qolishiga yordam beradi.

“ Chaynvord” usulini qo‘llash
Chaynvord texnologiyasi krossvord texnologiyasiga o‘xshash bo‘lib bir muncha farq qiladi. Byerilgan savolga javob yoziladi, yozilgan so‘zni oxirgi harfi keyingi savolning javobining bosh harfiga to‘g‘ri kelishi kerak.

№