Университети с. А. Салихов мутахассисликка кириш



Download 6,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/89
Sana06.07.2022
Hajmi6,14 Mb.
#750465
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   89
Bog'liq
3-1063

истеъмол
кийматга эга 
булган товар ишлаб чикармоги лозим.
Хар кандай мехнат махсули жамият эхтиёжини кондиргандагина товар 
хисобланади. Бошкача килиб айтганда, товарга талаб булмай колса, у истеъмол 
кийматини йукотади.
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси кошвдаги Олий аттестация 
комиссиясининг юкори малакали илмий ва илмий-педагогик кадрларни 
квалификатсион талабларида 05.18.15 код шрифта “Озик-овкат махсулотлари 
товаршунослиги” ва 05.19.08 “Ноозик-овкат товарлари товаршунослиги ва 
енгил саноат хом-ашёлари” фанлари техника ва иктисод сохалари туташган 
жойдан урин олган. Чунки юкорида айтиб 
утилганидек, товарларнинг 
истеъмол ва алмашув кийматлари бир-бирига чамбарчас богликдир.
Кенг истеъмолдаги озик-овкат ва ноозик-овкат товарлари товаршунослиги 
фани товарларнинг истеъмол кийматини у саноатда шаклланишидан тортиб 
нстеъмолчи ундан фойдаланиши давригача урганади ва товарларнинг истеъмол 
килиш ёки ишлатиш жараёнидаги узгаришларини кузатади, улардан ратсионал 
фойдаланиш 
йул-йурикларини 
ва гарантия 
мухлатида 
ишдан чиккан 
буюмларни ишлаб чикарган корхоналарга нисбатан курилиши лозим булган 
конуний чораларни урганади.
Товаршунослик фани товарларни ишлатиш ва истеъмол килиниш 
сабабларига кура товарлар ишлатилиш даврида сарф булишига кура улар 
иккига булинади. Товарлар ишлатиладиган ва истеъмол килинадиган турларга 
булинади. Ишлатиладиган товарлар ишлатиш пайтида уз ресурсларини 
(имкониятларини) гина сарфлайди. Масалан, электр асбоблар, радио, мебелъ ва 
хоказо. Истеъмол килинадиган товарлар эса ишлатиш даврида тулик сарф 
булади. Буларга нон, мураббо, мева ва сабзавотлар киради.
Норматив-техник хужжатларда товарнинг таркиби, тузилиши, хусусияти, 
сифати ва морфологик (конструктив) курсаткичлари келтирилади. Сифат ва 
хусусият хамда уларни шакллантирувчи таркиб ва тузилиш курсаткичлари 
товарнинг сифатини ва морфологик (конструктив) курсаткичлар эса унинг 
ассортиментини ифодалайди.
95


Товарларни хусусият курсаткичи уларни таркибидаги битта хусусиятнинг 
микдорий ёки сифат ифодаси булиб, товарни таркибидаги бир неча хусусий 
курсаткичлари биргаликда сифат курсаткичини таъминлайди. Махсулот 
сифатига тааллукли тушунчаларни расмийлаштирган 15467-79 ракамли давлат 
стандартида буларни “ягона сифат курсаткичи”, иккинчиси эса “комплекс 
сифат курсаткичи” деб юритилади.
Сифат ва ассортимент товарлар истеъмол кийматининг таркибий 
кисмларидир. 
Сифат 
истеъмол 
кийматининг 
чукурлигини 
билдирса, 
ассортимент унинг кенглигини ифодалайди. Истеъмол киймати канча юкори 
булса, дархакикат истеъмолчиларнинг талаби хам шунча кенгаяди.
Юкоридаги норматив-техник талабномада махсулот сифати куйидагича 
изохланади: “М ахсулот сифати — бу истеъмолга мулжаланган махсулотнинг уз 
функсиясига кура айрим эхтиёжларни кондиришини таъминлай оладиган 
хусусиятлар йириндисидир” дейилган.
Товарларнинг 
сифат 
тушунчаси 
товарнинг 
истеъмол 
киймати 
тушунчасидан 
куп 
фарк 
килмайди. 
Чунки 
буларнинг 
хар 
иккаласи 
истеъмолчиларнинг 
айрим 
эхтиёжларини 
кондира 
олиш 
кобилиятини 
билдиради. Холбуки, бу тушунчалар бир маънони ифодаламайди.
Товар ишлаб чикаришга сарфланадиган иш кучи киймати хар бир 
товарнинг нормал шароитда сифатли товар ишлаб чикариш учун лозим булган 
иш вакти билан белгиланади. Товарни сифати уни истеъмол кийматини 
белгилайди. Махсулотнинг истеъмол киймати ишлаб чикарилган махсулот 
микдорини купайтириш билан эмас, балки унинг сифатини яхшилаш окибатида 
ортади.
Товарларни сифати уларни талаб даражаси шароитда истеъмол килинса 
ёки ишлатилса истеъмолчиларни эхтиёжларини кондира олиш кобилияти 
даражасини ифодалайди. Товар сифатига уни ишлатиш ёки истеъмол килиш 
шароитининг таъсири катта булади. Мавсумий товарлар уз мавсумида истеъмол 
килинмаса, уз функсияларини бажара олмаслиги мумкин.
Биз бу таърифда товар сифатини аникдаш учун уни талаб даражаси 
шароитда истеъмол килиш ёки ишлатиш зарурлиги таъкидладик.

Download 6,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   89




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish