Университети кимё – технология факультети


МЕТА -ПРОПАРГИЛОКСИБЕНЗОЙ КИСЛОТА ВА АЙРИМ



Download 56,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet99/291
Sana18.03.2022
Hajmi56,03 Mb.
#500503
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   291
Bog'liq
Сборник общий с титулом 2021 279-bet

МЕТА
-ПРОПАРГИЛОКСИБЕНЗОЙ КИСЛОТА ВА АЙРИМ 
АРОМАТИК АЗИДЛАР АСОСИДА 1,2,3–ТРИАЗОЛ ҲОСИЛАЛАРИ 
СИНТЕЗИ 
a
Ортиков И.С., 
b
Абдугафуров И.А., 
c
Махсумов А.Г., 
d
Элмурадов Б.Ж. 
a
ЎзР ФА Ўсимлик моддалари кимёси институти,
b
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети 
c
Тошкент Кимё-технология институти 
d
ЎзР ФА Ўсимлик моддалари кимёси институти 
E-mail: 
ilxon@mail.ru
 
Бугунги кунда муҳим масалалардан бири потенциал фаол гетероциклик 
бирикмалар, хусусан беш ва олти ҳалқали, икки ёки ундан ортиқ гетероатом 
сақлаган моддаларнинг электрофил ва нуклеофил реагентлар билан ҳосил 
қилган маҳсулотларини тузилишини аниқлаш, истиқболли моддаларни 
мақсадли синтез қилиш ҳамда улар асосида самарали биологик фаол 
препаратлар яратишдан иборат. Жумладан, 1,2,3-триазолларнинг янги 
ҳосилаларини замонавий органик синтез усуллари ёрдамида олиш, биологик 
фаолликларини аниқлаш ва улар асосида фармакологик фаоллиги юқори 
бўлган препаратлар яратиш бўйича илмий тадқиқотлар бажарилмоқда. 


154
Адабиётларда фенол ва уни ҳосилаларини пропаргил эфирлари 
атрофлича ўрганилган бўлиб улар орасида кўплаб биологик фаоллик намоён 
этадиганлари ҳам топилган. Лекин, таркибида карбоксил гурух сақлаган 
фенолларни о-пропаргил эфирлари кам ўрганилган бўлиб, улар асосида 
синтезлар адабиётларда деярли учрамайди. Молекулада карбоксил гуруҳни 
бўлиши моддани кимёвий ва фармакологик потенциалини 2 карра оширади. 
Шу нуқтаи назардан пропаргилоксибензой кислоталар асосида 1,2,3- 
триазоллар синтези ва биологик фаоллигини ўрганиш ҳам мухим ахамиятга 
эгадир.
Биз тадқиқотларимизни мета-оксибензой кислотани пропаргил бромид 
билан алкиллашдан бошладик ва тегишли м-пропаргилоксибензолй кислота 
синтез қилдик. Олинган алкил ҳосилани фенилазид, пара-бромфенилазид, 
пара-нитрофенилазидлар билан ҳалкаланиш реакциясини ўргандик. 
Тажрибалар катализатор Cu
2
I
2
иштирокида толуол эритмасида олиб 
борилди. Адабиётлардан маълумки органик азидлар уч боғ сақлаган 
моддалар билан 1.3-биполяр циклобирикиш реакциясига киришиб, 1,2,3-
триазол халқасини ҳосил қилади. Реакцияни бориш жараёни юпқа қаватли 
хроматография усули орқали силуфол пластинкада текшириб турилди. 
Текшириш натижасида ҳалқаланиш маҳсулоти – 1,2,3-триазол ҳосилалари 
ҳосил бўлаётганлиги кузатилди. Реакцияни оптимал шароитлари аниқланди. 
+
C CH
H
2
C
Br
O
CH
2
N N
N
CH
3
CN
K
2
CO
3
Cu
2
I
2

толуол
,
110
о
С
COOH
COOH
N
3
R
COOH
R
R= H, NO
2
, Br
OH
OCH
2
C CH
Олинган триазол ҳосилаларни тузилиши ИҚ- спекторскопия усули орқали 
ўрганилди. Ушбу моддалар бизнинг кейинги тадқиқотларимиз учун хом ашё 
вазифасини ўтайди.

Download 56,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   291




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish