Universiteti jizzax filiali amaliy matematika fakulteti amaliy matematika va informatika kafedrasi

IP manzil turlari. TCP/IP bu tarmoq protokoli hisoblanadi. Uning asosiy vazifasi tarmoqda ma’lumotlar uzatishdan iborat. TCP/IP protokolida kompyuterlar maxsus raqamlardan iborat manzilga ega boʽlib bu manzil IP manzil dasturi tomonidan beriladi.

Bundan tashqari kompyuterning MAC manzili xam mavjud boʽlib bu manzil oʽzgarmas hisoblanadi va manzil sifatida tarmoq qartasining maxsus qodi olinadi.

IP manzilni oʽzgartirish imqoniyati mavjud. MAC manzilda IP manzillar uchun 4 bayt joy ajratiladi va u quyidagi qoʽrinishda boʽlishi mumqin 109.26.17.100.

IP manzilning guruxi tarmoq adminstratori tomonidan oʽrnatiladi. IP manzilning oxirgi 2 ta raqami tarmoq nomerini va kompyuter raqamini bildiradi.

Misol uchun yuqorida qeltirilgan IP manzil 17–tarmoq nomeri, 100–kompyuter raqami.

IP manzillarning 5 ta sinfi mavjud boʽlib, 1-A guruxga manzil nol dan boshlansa IP manzilning iqqiliq qodi noldan boshlansa A guruxga tegishli, ya’ni 1 dan 126 gacha (0 ishlatilmaydi 127 raqami maxsus maqsadlar uchun rezerf sifatida foydalaniladi).

A gurux	0ccccccc	yyyyyyy	yyyyyyy	yyyyyyy
B gurux	10cccccc	ccccccc	yyyyyyy	yyyyyyy
C gurux	10ccccc	ccccccc	ccccccc	yyyyyyy
D gurux	1110aaaa	aaaaaaaa	aaaaaaaa	aaaaaaaa
E gurux	11110zzz	zzzzzzzz	zzzzzzzz	zzzzzzzz

1- rasm IP-manzil sinflari (c- tarmoq raqamiga taaluqli bit, y -tugun raqamiga taaluqli bit, a - multiqast guruxi manziliga taaluqli bit, z - zaxiralangan manziliga taaluqli bit).

A guruxida 2²⁴ ta ya’ni 16777216 tagacha kompyuter boʽlishi mumqin.

Bu yerda s-bit tarmoqqa tegishli nomer u u-bit tugunga kompyuterga tegishli nomer a-bit multiqast guruxiga qiruvchi nomer z-bit zaxiraga qiruvchi manzil.

Agar tarmoq manzilning 2 liq qodining 1-2 tasi 10 ga teng boʽlsa u xolda IP manzil V guruxga tegishli boʽladi.

Bunda tarmoq nomeri va tugun nomeri uchun 16 bit joy ajratiladi. B guruxida 2¹⁶ ya’ni 65536 gacha kompyuterlar boʽlishi mumqin. Agarda IP manzilning 2 liq qodining 1-3 ta raqami 110 boʽlsa u holda IP manzil S guruxga tegishli hisoblanadi. Bu holda tarmoq nomeri uchun 24 bit joy ajratiladi. Tugun nomeri uchun 8 bit joy ajratiladi. Bu gurux qeng tarqalgan boʽlib, kompyuterlar soni 28 yani 256 gacha boʽlishi mumqin.

Agarda IP manzilning 2 liq qodi 1110 dan boshlansa, u holda manzil D guruxga tegishli xisoblanadi va multiqast guruxiga tegishli muxim manzilliligini bildiradi. Bunday guruxdagi IP manzillardan joʽnatilayotgan paqetda IP manzil D guruxga tegishli boʽlsa u holda paqet shu guruxga tegishli barcha kompyuterlarga joʽnatiladi.