Universiteti b. A. Bahritdinov s. A. Zokirova

m a n z ilg o h la r i  u m u m a n   b a rp o   q ilin m a g a n .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

III  в о в .
SANOAT:  INNOVATSIYAVAGEOGRAFIYA
2 0 0 1   yil  y a n v a r   m aM um otlariga  к о ’га,  d u n y o d a   2 2 9   ta  m a m la k a t  m avjud 
b  lg a n .  S h u la r n in g   7  ta si  d u n y o d a   e n g   rivojlan gan ,  iq tisod iy  v a   s iy o s iy   m a v q e i 
ulkan  b o ’lg a n   “yettilik” davlatlaridan,  1 7  ta s i  iq tisod iy rivojlanganlik d a r a ja si yuqori, 
lek in   ta b iiy -d e m o g r a fik   sa lo h iy a ti  a n c h a   p a s t   b o ’lg a n   m a m la k a tla r d a n   iborat 
e d i.  U s h b u   m a m la k a tla r ja h o n   iq tiso d iy   v a   s iy o s iy   m u n o sa b a tla r id a   a s o s iy   rlni 
 y n a y o t g a n   d a v la tla rd ir.  “Y ettilik”  m a m la k a tla r ig a   h o z irg i  v a q t d a   d u n y o d a  
y a ra tilg a n  Yalpi  milliy m a h su lo tn in g  (YaMM) 6 3 ,5  foizi,  k eyin gi guruh m am lak atlari 
(1 7  ta  d a v la t)  bilan  birgalikda e s a   7 1 ,5  foizi,  y a ’ni  s a l  kam   3 /4  q ism i  t o ’g ’ri  k elad i.
D e m a k ,  y e r   sh a ri  quruqlik  y u z a s i  fo y d a la n ila d ig a n   q is m in in g   atig i  2 2 , 6  
foizi,  a h o lisin in g   e s a   u n d a n   h a m   k a m   u lu sh i  -   1 3   foizi  m avju d   2 4   ta   m a m la k a t 
d u n y o   m iq y o sid a   YaM M ning  a k sa r iy a t  qism in i  y e tk a z ib   b e r m o q d a .  S h u   v a q tn in g  
 z id a   s o n i   8 9   t a g a   t e n g   iq t is o d iy   j ih a t d a n   b o ’s h   r iv o j la n g a n   v a   “q o lo q "  
m a m la k a tla rg a   d u n y o   YaM M ning  2 0 , 9   foizi  t  g ’ri  keladi,  x o lo s .
J a h o n d a   m avjud  2 2 9   m am lak at   z ig a   x o s   iqtisodiy  sa lo h iy a tg a ,  y a ’ni  tabiiy 
v a  in so n  resu rsla rig a  e g a .  Bu o ’rinda iqtisodiy rivojlangan m am lakatlar,  a w a la m b o r , 
“yettilik”  davlatlari  alo h id a    ringa  e g a   ek an ligin i  t a ’kidlab   tish   joizdir.
“Y ettilik ”  m a m la k a tla ri  A Q S H ,  Y a p o n iy a ,  G e r m a n iy a ,  F r a n s iy a ,  B u y u k  
B ritan iya,  Italiya v a   K a n a d a   ulkan  in so n   r es u r sla r ig a  e g a .  M azkur m a m la k a tla rd a  
ja h o n   m iq y o s id a   fa n -te x n ik a   inqilobi  (FTI)  v a   fa n -tex n ik   ta ra q q iy o ti  (FTT)  y u z  
b e r g a n lig i  v a   h o z ir d a   h a m   FTI  y  n a lis h in i  a y n a n   u s h b u   d a v la tla r   b e lg ila b  
b e r a y o tg a n i  b e jiz   e m a s .  C h u n k i,  bu  m a m la k a tla r d a   sifa t  k  rsa tk ich la ri  ju d a  
y u q o ri  d a r a j a g a   e g a   b  lg a n   m e h n a t   r e s u r s la r i  m a v ju d .  Q u y id a g i  j a d v a ld a  
m a m la k a tla rd a   m avju d   m e h n a t  resu rsla ri  u lu sh i  h a q id a   m a ’lu m otlar  keltirilgan.
3 -ja d v a l
J a h o n  m a m la k a tla r in i  d e m o g r a f ik  s a l o h i y a t i   b o ’y ic h a  t ip la r g a  a jr a tis h