Universiteti a. A. Pulatov voleybol nazariyasi va

 
 
 
 

---

382 
19.2. Ilmiy-tadqiqot ishlariga qo‘yiladigan talablar va ilmiy ishlar turlari 
 
Sport o‘yinlari bo‘yicha olib boriladigan ilmiy-tadqiqot ishlari maxsus 
yo‘naltirilgan murakkab jarayon bo‘lib, jismoniy tarbiya va sport amaliyotidagi 
holat yoki muammolarni o‘rganishga qaratiladi. O‘rganiladigan ilmiy mavzu 
mohiyati va yo‘nalishi jihatidan dolzarb amaliy ahamiyatga ega bo‘lishi kerak. 
Har bir ilmiy-tadqiqot ishidan avval o‘rganiladigan muammo yuzasidan 
ilmiy “ehtimol” (gipoteza) belgilanadi. Ushbu muammoni o‘rganish natijasida 
shu “ehtimol” isbot asosida tasdiqlanadi yoki tasdiqlanmaganligi e’tirof etiladi. 
Ilmiy ish o‘z maqsadi va vazifalariga mos keluvchi muayyan reja asosida 
amalga oshiriladi. Har bir ilmiy ishning pirovard natijasi amaliyotga foydali 
ta’sir ko‘rsatishi lozim. Har bir ilmiy ish o‘ziga xos bo‘lgan tekshiriluvchi 
obyekt, ilmiy uslublar va kerakli uskuna-anjomlarga ega bo‘lishi shart. Ilmiy 
tekshirish, asboblar yordamida o‘lchash, tekshiruvni o‘tkazish shart-sharoitlari 
yagona standart holatda bo‘lishi muhim. Olingan ilmiy ko‘rsatkich va natijalar 
tekshirilgan jarayonni aniq ifoda etishi zarur. 
Jismoniy tarbiya va sport sohasida ilmiy ish olib boruvchi har bir tadqiqot-
chi tekshiriluvchi obyekt inson ekanligini yoddan chiqarmasligi talab qilinadi. 
Ilmiy tadqiqotning yakuniy natijalari quyidagi ish shakllari bilan ifoda-
lanishi mumkin: 
- ilmiy ma’ruza yoki uning tezisi (qisqacha matni); 
- ilmiy maqola; 
- ilmiy tavsiyanoma; 
- ilmiy axborot; 
- referat; 
- ilmiy hisobot; 
- ilmiy qo‘llanma; 
- diplom ishi; 
- magistrlik dissertatsiyasi; 
- nomzodlik dissertatsiyasi; 

---

383 
- doktorlik dissertatsiyasi; 
- monografiya. 
Ilmiy ma’ruza
– seminar, konferensiya, simpoziumlarda olimlar diqqatiga 
taqdim etiladi va o‘z ichiga ilmiy-tadqiqot ishlari bo‘yicha muayyan mavzu 
mohiyatini ochib berishga qaratiladi. 
Ilmiy maqola
– muayyan ilmiy tadqiqotning ayrim bosqichi yoki 
yakunlangan natijalari tahlilini ilmiy jurnal, to‘plam va boshqa nashriyotlar 
orqali e’lon qilinadi.