Universiteti a. A. Pulatov voleybol nazariyasi va

 

---

66 
3.3. Mashhur o‘zbek voleybolchilari va ulardan targ‘ibot ishlarida 
foydalanish 
 
Qaysi soha bo‘lmasin, ya’ni qaysi sport turi bo‘lmasin, unga mashhurlik 
darajasiga ko‘tarilish o’ta mashaqqatli yo‘l bo‘lib, uni bosib o‘tish insondan katta 
kuch, iroda, matonat va qatiyatlikni talab qiladi. Buning zaminida nafaqat mehnat, 
ijod va fidokorlik yotadi, balki iste’dod, o‘zi sevgan, ardoqlagan kasb-koriga 
sadoqatli bo‘lish, barcha to‘siq va qiyinchiliklarni temir intizom hamda yuksak 
iroda yordamida yengib o‘tish xislatlari mujassam bo‘lishi talab qilinadi. To‘g‘ri, 
yurtimizning birinchi prezideni I.A. Karimov aytganidek “Hech bir narsa 
mamlakatni dunyoga sportchalik tez tanita olmaydi!”. Ammo, bu konsep-tual shior 
ostida mashaqqatli va tinimsiz mashg‘ulotlar, musobaqalar, keskin raqobatlar va 
albatta katta jasorat yotadi. Shuning uchun ham O‘zbekiston Respublikasi 
Prizidenti sportchilar va ularning ustozlariga katta g‘amxo‘rlik, barcha shart 
sharoitlarni yaratmoqda, ularni moddiy va ma’naviy qo‘llab-quvvatlab kelmoqda. 
Ma’lumki, sportchilarning “sport umri” juda ham qisqadir, yuksak natija-larni 
ko‘rsatishi bilan bog‘liq “umri” esa undanda qisqa. U xalqaro arenalarda o‘ta 
keskin raqobat ostida g‘oliblik va sovrindorlikka loyiq cho‘qqilarga erishadi, 
munosib ravishda e’zozlanadi, ma’naviy, ijtimoiy, iqtisodiy resusrslar-ga ega 
bo‘ladi. Biroq, vaqt o‘tishi bilan u “oddiy odam” qiyofasiga o‘tadi. Ularning 
ayrimlari o‘z kasbiy-pedagogik, tashkilotchilik, ijodkorlik va intellek-tual 
imkoniyatlarini ishga solgan holda trenerlik, o‘qituvchilik yoki rahbarlik ishlarini 
davom ettiradilar. Lekin, ularning ayrimlari o‘z tengqurlari, kasbdosh-lari, hatta 
ba’zi mutasaddi rahbarlar e’tiboridan chetda qoladi. Bunday achinarli holatni 
yuzaga kelishiga avvalo shu sohaning vakillari, jismoniy tarbiya o‘qituvchilari, 
BO‘SMlar, o‘rta maxsus kasb-hunar muassasalari, institut va universitetlarda 
sportni boshqaruvchi dars-mashg‘ulot olib boruvchi trenerlar qaysidir ma’noda 
“aybdordir”. Ko‘p yillik kuzatuvlar, tajribalarni o‘rganish va xolisona suhbat 
natijalari shundan darak beradiki, bog‘cha, maktab va boshqa ta’lim muassasalari 
yoki sport tashkilotlarida mashhur sportchilarning rasm-portretlari faxrli 

---

67 
qahramonlar sifatida osib qo‘yilmaydi. O‘quv darsi yoki mash-g‘ulotlarda ularning 
natijalari, mahorati, mashhurligi targ‘ibot qilinmaydi. Joylarda ularga atalgan 
musobaqalar, tadbirlar, bayram kechalari o‘tkazilmaydi. Bunday sortchilarning 
mashhurlik sirlari, ularning boy tajribasidan yosh sport-chilarni tayyorlashda 
foydalanilmaydi. Ustoz-shogird va mashhur sportrchi uning davomchisi 
an’analariga rioya qilinmaydi. Oilada mashhur sportchining farzandlari, ukalari 
yoki singillari bo‘lsa, ko‘pincha aka mashhur akaga yoki otaga ular ergashadi, ular 
ham shu sport turiga ixlos qo‘yadi, shug‘ullanadi va katta natijalarga erishadi. Oila 
va kasbiy an’ana davom etadi. Nima uchun ana shunday an’ana o‘quvchilar, yosh 
sportchilar, uyushmagan bolalar o‘rtasida joriy etilmaydi. Ana shu muhim 
muammo, motivatsion an’ana o‘z yechimini topmog‘i lozim. Bir vaqtlar voleybol 
bilan shug‘ullanuvchi sportchilar oilasida shunday ijobiy an’analar o‘z ifodasini 
topib kelgan. Hozir ham bunday an’analar yo‘q emas. Ammo ularni 
ommalashtirish, kuchaytirish, sport an’analariga ega oilalar o‘rtasida yoshini 
e’tiborga olmagan holda musobaqalar tashkillashtirish foydali natija berishi shubha 
uyg‘otmaydi. Bunga misol qilib Qoraqalpo-g‘istonlik aka-ukalar, ota-o‘g‘illar, 
nevaralar Kazakovlar oilasi, Farg‘onalik aka-ukalar Ahror va Islom Sobirovlar, 
E.Shaffenovlar oilasini aytish mumkin. O‘g‘il yoki qiz farzand ota yoki ona 
ketidan, ularni tanlagan, mehr qo‘ygan va katta natijalarga erishgan sport turida 
an’anani davom ettirishi milliy qadriyatimizga loyiqdir.